O μπαγλαμάς τότε είχε πέντε τάστα???

[bill1961]

Μεταφέρω από μια αφήγηση του Φραγκίσκου Ζουριδάκη στον Τάσο Σχορέλη. Αναφέρεται στην εποχή περί το 1925:
"Ο μπαγλαμάς τότε είχε πέντε τάστα όλα κι όλα. Το 1ο, το 2ο, το 3ο, το 4ο κενό και ύστερα το 5ο".
Έχει ακούσει κανείς κάτι παρόμοιο? Τι μπορεί να παιχτεί σε ένα τέτοιο όργανο?

[Dreamlander]

Δυστυχώς Βασίλη, μόνο υποθετικά μπορεί να απαντήσει κάποιος στο ερώτημα που θέτεις.

Η περιγραφή είναι ελλιπής. Αν ξέραμε και πόσες χορδές είχαν, καθώς και με τι τρόπο χόρδιζαν τους τότε μπαγλαμάδες, θα μπορούσαμε να βγάλουμε κάποια λογικά συμπεράσματα.
Πάντως με πέντε τάστα, ανεξαρτήτως χορδίσματος και αριθμού χορδών, νομίζω πως άνετα μπορούσαν να παίξουν τις περισσότερες συγχορδίες.

Τι εννοεί λέγοντας το 4ο τάστο κενό;

[bill1961]

Για τις χορδές δε νομίζω ότι τίθεται θέμα αριθμού, τουλάχιστον δεν έχω συναντήσει κάπου να λένε για κάτι άλλο πέρα από τρεις.
Για το κούρδισμα, έχεις δίκιο. Ποιος να ξέρει?
Όσον αφορά το 4ο, αυτό που εγώ καταλαβαίνω είναι ότι δεν υπήρχε καθόλου!!! Εντέλει δεν ήταν πέντε αλλά τέσσερα!!!!

[Dreamlander]

Κάπως έτσι το καταλαβαίνω κι εγώ (τελικά δεν αποφύγαμε την υποθετική συζήτηση). Αντιλαμβάνομαι πέντε διαστήματα (και όχι τάστα) με το τέταρτο διάστημα "τυφλό" (χωρίς τάστο ή μπερντέ) και συνεπώς ενωμένο με το πέμπτο.

Εκτός από τον τρόπο χορδίσματος, σαφώς και τίθεται θέμα αριθμού χορδών. Κάποιοι, αυτοσχέδιοι κυρίως, μπαγλάμάδες λέγεται πως ήταν δίχορδοι. Στο Wiki επίσης, υπάρχει φωτογραφία ενός μπαγλαμά με τέσσερις μονές χορδές.

wiki/mediawiki/index.php/%CE%95%CE%B9%C ... B1:171.jpg

[ntouzenis]

Πολυ ωραιο θεμα πιασατε παιδες και ειναι ενα θεμα που οσο μου μενει χρονος προσπαθω να μελετησω και πιο πολυ απο τις αφηγησεις που βρισκουμε δημοσιευμενες, γιατι κανονικα πρεπει κανεις να παρει τους δρομους και τα σοκκακια και να ψαχνει μηπως βρει καποιο τετοιο οργανακι ή καποιον μαγκα παπου που να ξερει ή να εχει ακουσει !!!
Οσον αφορα το τελευταιο ετυχε να γνωρισω περσυ ατομο που ο παπους του εμενε απεναντι απο τη μαντρα του Κυριακοπουλου (Σαραντοπουλου) -το σπιτι ειναι στην ιδιοκτησια τους μεχρι σημερα- και ητανε φιλος του Μαρκου και ειχε ζησει την εποχη εκεινη εκει. Πεθανε πριν 5 χρονια περιπου σε μεγαλη ηλικια. Ο γιος του ομως και πατερας του φιλου ξερει πολλες ιστοριες και ολο κατι θα ξερει να μας πει ...

Λοιπον στο θεμα μας :
Αφενος στο βιβλιο του Πετροπουλου πρεπει να υπαρχει φωτογραφια με τετοιο μπαγλαμα αν θυμαμαι καλα ...
Αφετερου ο Μπαγιαντερας σε συνεντευξη του στον Λ.Παπαδοπουλο το 1972 που θα βρειτε στο βιβλιο "Να συλληφθει το ντουμανι" λεει οτι καπου στα 1912 σε μια ταβερνα ερημικη εκει κατω απο το Χατζηκυριακειο -τοτε η περιοχη ηταν πολυ αραιοκτισμενη- θυμαται να παιζουν καποιοι μαγκες μπουζουκι και μπαγλαμα και λεει για τον μπαγλαμα οτι τοτε ειχε δυο μονές χορδες και παιζονταν με το νυχι !! Βεβαια αυτο με το νυχι το εχουν πει κι αλλοι αλλα ολοι νομιζουμε οτι γινοταν για εφε ... καθε αλλο, αφου ηταν μονές ηταν αρκετα ευκολο να παιχτουν με το νυχι !! Αρα ο μπαγλαμας (τζουρα τονε λενε οι Τουρκοι) ηταν ιδιαιτερο οργανο δεν ηταν μικρο μπουζουκι !!!

Επισης το οτι ειχε 4 ταστα εδω να υποθεσω κι εγω, οτι επαιζε τελειως πρωτογονα και απλα οχι τοσο ακκορντα (με δυο χορδες ; ) αλλα μελωδιες απλες παλιες και μαγκικες και ισως 5τονες και το ισο για να συνοδευει το τραγουδι ή το μπουζουκι. Καπου μαλιστα ο Ζουριδακης δινει ακομα καποιες πολυτιμες πληροφοριες : οτι μεχρι το 1930 παιζανε τα μπουζουκια μονο με τους μπαγλαμαδες, δεν υπηρχαν κιθαρες και επισης παιζαν μονο ζειμπεκικα και αμανεδες και δεν παιζαν καθολου χασαπικα κλπ!!!
Κλασσικη περιπτωση απλης και 5τονης μελωδιας σε μαγκικα ζειμπεκικα μπορω να θυμηθω το ενα γυρισμα απο το "Βλεπω τεσσερεις παρεα" του ΜΠΑΤΗ που ειναι ομοιο με το "Οταν πλυνω τουμπεκακι" του ΜΑΡΚΟΥ, στο αλλο γυρισμα βαζει και μια "περαστικη" νοτα που ξεφευγει απο την πεντατονη ματζορε (Τονικη-2η-3η-5η-6η).

Κανω το συνδυασμο πρωτογονα ρεμπετικα μαγκικα με 5τονες κλιμακες μια και οι 5τονες θεωρουνται πρωτογονες μεν διατηρηθεισες δε (ηπειρωτικα, ριζιτικα αλλα και σε αλλες μουσικες του κοσμου). Επειτα τι πιο πρωτογονο στα πρωτα μαγκικα ρεμπετικα του τεκε απο την ολη μορφη τους, 2 επαναλαμβανομενες μουσικες φρασεις σε 8συλλαβο χωρις ιδιαιτερη εισαγωγη, κουπλε, ρεφραιν κι αλλες φιοριτουρες ...

[bill1961]

ntoyzeni,

χωρίς να έχω τις απαραίτητες γνώσεις μουσικής, το "Βλέπω τέσσερις παρέα" ήταν το πρώτο τραγούδι που νωρίτερα δοκίμασα να παίξω στο μπαγλαμά, αγνοώντας όλα τα υπόλοιπα τάστα και παίζοντας μόνο στο το 1ο, 2ο, 3ο και 5ο. Πράγματι έχεις δίκιο σ' αυτό που λες περί απλών μελωδιών. Για την ιστορία το αμέσως επόμενο που δοκίμασα ήταν το "Τούτοι οι μπάτσοι πούρθαν τώρα" που επίσης παίζεται...
Όσον αφορά τον Πετρόπουλο, μάλλον θα κάτσω πάλι να τον ξεφυλλίσω να δω τις φωτογραφίες...

Υ.Γ. Κοιτάζοντας τη φωτογραφία που λέει ο Ηρακλής από το βιβλίο του Πετρόπουλου, φαίνεται καθαρά ότι ο μπαγλαμάς αυτός έχει 3 μονές χορδές παρά τα τέσσερα κλειδιά. (αυτό βέβαια δεν αποκλείει τα να είχε και 4η χορδή η οποία απουσιάζει από τη φωτο...)

[bill1961]

Για δείτε αυτή τη φωτογραφία:

πόσα τάστα βλέπετε??