ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ (Β. Παπάζογλου)

[socrates]

ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΤΙΤΟΥΡΩΝ

Σημειώσεις:
Πηγή: ΣΤΡΙ' ΡΕ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ

Ο παρών δρόμος λέγεται στην Αραβική νομενκλατούρα "Σουζνιάκ".
Στο δυτικό συγκερασμένο σύστημα είναι γνωστός σαν "μικτή ματζόρε-μινόρε" καθώς περιέχει μεγάλη Τρίτη βαθμίδα, αλλά μικρή έκτη και αρμονικά χαρακτηρίζεται από τη συγχορδία της υποδεσπόζουσας μινόρε (Σολ μινόρε στην παρούσα περίπτωση, σε τονική Ρε ματζόρε).
Το τραγούδι είναι σε ΦΑ στην αρχική ηχογράφηση, μεταφέρεται εδώ σε ΡΕ για ευκολία απόδοσης,
Το σολιστικό όργανο έχει μερικές δικές μου διανθίσεις αλλά βασισμένες στα μοτίβα του Παπάζογλου.
Παράλειψη: στο PDF & XML: Έχω εισάγει μόνο ένα σύμβολο συγχορδίας στο τελευταίο μέτρο ενώ χρειάζονται τρία (D-A7-D).
Το μέρος της κιθάρας είναι γραμμένο και ηχεί σωστά, μόνο τα σύμβολα λείπουν. Sorry,

ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ.pdf

(132.36 KiB) Μεταφορτώθηκε 750 φορές

Click Here for Scrolling Score - Κλικ εδώ για κινούμενη παρτιτούρα

ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ.mp3

(3.29 MiB) Μεταφορτώθηκε 248 φορές

ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ.xml

(651.48 KiB) Μεταφορτώθηκε 235 φορές

[socrates]

ΓΕΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΠΑΡΤΙΤΟΥΡΩΝ

Αυτή η δημοσίευση επικεντρώνεται κυρίως όχι τόσο στις διαφορές μεταξύ της προηγούμενης παρτιτούρας που δημοσίευσα, βασισμένης στην ηχογράφηση, και του χειρογράφου του συνθέτη, αλλά στις διαφορές αυτού του χειρογράφου από την εν λόγω ηχογράφηση και πραγμάτωσή του σαν μουσική.
Παραθέτω το χειρόγραφο σε καθαρή ψηφιακή γραφή και διαμορφώνοντάς το οριζόντια και κάθετα ώστε να παρουσιάζει τον ίδιο αριθμό πενταγράμμων και μέτρων στο PDF όπως και στην φωτογραφία για ευκολία αντιπαράθεσης.
Πρόκειται για 36 γραμμένα μέτρα και ένα με ομοιωματικό σύμβολο στο τέλος: εδώ μάλλον δεν εννοείται επανάληψη του τελευταίου μέτρου, κατά την συνηθισμένη ερμηνεία αυτού του συμβόλου, αλλά επανάληψη ολοκλήρου του τραγουδιού, εφ' όσον δεν διαφαίνεται σ' αυτό το σημείο καμία ανάγκη ισορροπίας για επανάληψη μόνο του τελευταίου μέτρου για μία ακόμα φορά η οποία επίσης θα έδινε σαν αποτέλεσμα μονό αριθμό μέτρων αντί για ζυγό ο οποίος φαίνεται να είναι σε ενέργεια σε όλα τα μήκη των φράσεων του τραγουδιού.

Το όλο χειρόγραφο του Παπάζογλου οπωσδήποτε αντιπροσωπεύει μία κάπως βιαστική γραφή μιας μουσικής ιδέας, μία μουσική σημείωση που οι περισσότεροι θα έκαναν προκειμένου να μην ξεχαστεί η ιδέα και να επεξεργασθεί αργότερα.
Ενδιαφέρον ότι ο Παπάζογλου επιλέγει την ψιλή 8βα (για βιολί ή μαντολίνο) για καταγραφή της ιδέας και όχι την χαμηλότερη (φωνητική) 8βα που θα ήταν πιο φυσικό. Με αυτό το δεδομένο πρέπει να αναρωτηθούμε αν ήδη έχει το βιολί ή το μαντολίνο στο μυαλό του. (?)
Ενδιαφέρον επίσης ότι σημειώνει το κλειδί του ΣΟΛ και τον οπλισμό του ΡΕ ματζόρε μόνο στην αρχή του κομματιού και όχι στα υπόλοιπα πεντάγραμμα.
Όλα αυτά είναι ενδείξεις για τη βιασύνη της καταγραφής

Υπάρχουν, κατά τη γνώμη μου, τρείς σημαντικές διαφορές μεταξύ χειρογράφου και ηχογράφησης.

1. ΡΥΘΜΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ

Στην ηχογράφηση η πρώτη μελωδική νότα που ακούγεται είναι η Σιb διαρκείας ογδόου και ακούγεται με σαφήνεια σαν ρυθμική θέση και όχι σαν άρση.
Στο χειρόγραφο αυτή η Σιb είναι η τέταρτη νότα (προηγούνται οι ΦΑ#, ΣΟΛ και ΛΑ) σε δέκατα έκτα και αναγκάζουν την Σιb να πάρει την θέση της επόμενης άρσεως, δηλαδή να ακουστεί στο δεύτερο(ατόνιστο) μέρος του μέτρου αντί για το πρώτο (τονισμένο), όπως ακούγεται στην ηχογράφηση. Και εδώ ο καταγραφέας, κάνοντας μία λάθος αρχή στην καταγραφή, τοποθετεί το υπόλοιπο χειρόγραφο εκτός χρόνου αντικαθιστώντας όλες τις θέσεις του κομματιού με άρσεις και αντιστρόφως.
Κατά τη γνώμη μου οι τρείς προηγούμενες του Σιb νότες θα έπρεπε να είχαν γραφεί σαν ανάκρουση τριών δεκάτων έκτων χρησιμοποιώντας ένα ελλιπές αρχικό μέτρο πριν το πρώτο μέτρο (συνήθως ορίζεται σαν μέτρο μηδέν σε όλες τις περιπτώσεις ανακρούσεων).
Υπάρχει μία ασάφεια μήκους μέτρου και συνεπώς ρυθμού και τονισμού, στο τελευταίο μέτρο της δεύτερης γραμμής στο χειρόγραφο, (μέτρο 9 στο PDF και σημαινόμενο με οριζόντια αγκύλη και διακεκομμένη γραμμή μέτρου). Εδώ το μέτρο περιέχει τρία τέταρτα αντί για δύο και αποτελεί μάλλον μία ένδειξη πως ο Παπάζογλου γράφοντας αντιλαμβάνεται ότι κάτι δεν πάει καλά με τις μετρικές θέσεις και άρσεις, αλλά δεν διορθώνει την αντινομία, γιατί από τη μία το κομμάτι μπορεί να παρθεί σαν σωστό όπως το γράφει (αλλά αν εναρμονιστεί τα πράγματα θα μπλέξουν λίγο), και από την άλλη, όπως είπαμε, εδώ κάνει απλά μία βιαστική σημείωση μίας ιδέας (την οποία άλλωστε διόρθωσε με πολύ σαφή τρόπο στην ηχογράφηση όπου οι θέσεις και οι άρσεις γίνονται πεντακάθαρες ακουστικά).

2. ΔΟΜΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ

Μετά το μέτρο 20 όπου τελειώνει η φωνητική φράση του κουπλέ, στην ηχογράφηση παρεμβάλλεται οργανική απάντηση 2 μέτρων με μελωδικό υλικό την καταληκτική φράση της φωνητικής μελωδίας. Στο χειρόγραφο αυτά τα δύο μέτρα απουσιάζουν. Η διαφορά δεν είναι πολύ ουσιαστική δομικά, απλά η οργανική απάντηση που υπάρχει στην ηχογράφηση δίνει στην σύνθεση μία πληρέστερη (και αναγκαία για την εναλλαγή φωνής και οργάνου) αίσθηση δομικής ισορροπίας η οποία δεν είναι εμφανής στο χειρόγραφο, ώστε το ρεφραίν να μπορεί να ακολουθήσει με λογικότερο τρόπο (κάπως σαν μία αναμενόμενη επιθυμία για κάτι νέο - όπως πάντα αυτή είναι η κύρια αισθητική απαίτηση που τα καλοδουλεμένα τραγούδια καλύπτουν παρουσιάζοντας πολλές φορές μελωδική διαφοροποίηση υπό μορφή ρεφραίν). Η οργανική αυτή απάντηση δίνει στο κουπλέ ένα μήκος 22 μέτρων αντί των 20 που είναι γραμμένα στο χειρόγραφο, και ένα ολικό μήκος στο τραγούδι (38 χ 3) αντί του σημειωμένου (36 χ 3).

3. ΜΕΛΩΔΙΚΗ ΔΙΑΦΟΡΑ

Η ουσιαστική μελωδική διαφορά που υπάρχει μεταξύ χειρογράφου και ηχογράφησης είναι η νότα Ρε στο τρίτο μέτρο του χειρόγραφου που στην ηχογράφηση ακούγεται σαν ΝΤΟ# και επιβάλει διαφορετική συγχορδία. Η διαφορά εδώ είναι όντως σοβαρή γιατί πρόκειται για επιλογή μεταξύ άνω τονικής ή άνω προσαγωγέως και ο μόνος υπεύθυνος για την επιλογή είναι ο συνθέτης. Αυτή η αλλαγή από ΡΕ στο χειρόγραφο σε ΝΤΟ# στην ηχογράφηση επαναλαμβάνεται σε όλες τις εισαγωγές και φωνητικές στροφές από τραγουδιστή και σόλο όργανο παντού όπου το συγκεκριμένο μοτίβο παρουσιάζεται, συνεπώς δεν πρόκειται περί τυχαίου μεμονωμένου λάθους παρά περί συνειδητής επιλογής-διόρθωσης της μελωδίας σ' αυτό το σημείο.

Υπάρχουν αρκετές άλλες μελωδικές διαφορές μεταξύ χειρογράφου και ηχογράφησης οι οποίες μπορούν να παρατηρηθούν και να ακουστούν και στην παρτιτούρα του χειρογράφου που αντέγραψα ακριβώς και στην ηχητική της παρουσίαση από το scrolling score.
Οι διαφορές αυτές δεν επηρεάζουν πολύ σημαντικά τη σύνθεση, είναι πιο πολύ μελωδικές επιλογές που απαιτούν και κάποια διαφοροποίηση της υπονοούμενης αρμονίας σε διάφορα σημεία αλλά χωρίς καμία ριζική αλλαγή γιατί και το χειρόγραφο και η ηχογράφηση κρατιούνται σταθερά στις τρείς κύριες συγχορδίες και μελωδική συμπεριφορά του δρόμου Σουζνιάκ.
Αλλά εδώ θέλω να προσθέσω ότι μερικές από αυτές τις διαφορές τις βρήκα πολύ ενδιαφέρουσες και θα προτιμούσα μερικές μελωδικές ιδέες να είχαν υλοποιηθεί στην ηχογράφηση, πχ η εκκίνηση της φωνητικής μελωδίας (μέτρο 9) με άρπισμα ΡΕ ματζόρε (ΛΑ-ΡΕ-ΦΑ#-ΛΑ) στο χειρόγραφο μου αρέσει πιο πολύ από το χρωματικό ξεκίνημα που κάνει ο Τσαγκαράκης (ΦΑ#-ΣΟΛ-ΣΟΛ#-ΛΑ), αλλά αυτά είναι γούστα υποκειμενικά.
Πρέπει να ειπωθεί όμως εδώ σαν γενικότερη παρατήρηση πως δεν είναι πάντα δυνατόν για συνθέτες να παρουσιάσουν αυτό που εξ' αρχής φαντάστηκαν για πολλούς και διάφορους λόγους και ένας κύριος από αυτούς τους λόγους είναι οι εκτελεστές, δηλαδή τι οπλοστάσιο διαθέτει ο κάθε συνθέτης στα χέρια του και τι δυνατότητες έχει μ' αυτό όταν έρχεται η ώρα της μουσικής πραγμάτωσης, είτε είναι ηχογράφηση, είτε ζωντανή εκτέλεση.

Παρουσιάζω το χειρόγραφο ως συνήθως σε τρείς μορφές αρχείων, PDF, MP3 & XML αλλά μόνο μία στροφή αντί για τρείς.
Τέλος, παραθέτω ακόμα μία γενική παρτιτούρα σαν συμπλήρωμα στην πρώτη που δημοσίευσα με το τραγούδι γραμμένο σε 2/4 αντί αντί των 4/4 που αρχικά κατέγραψα. Στα περισσότερα παλαιά χασάπικα ακολουθώ την παλαιά συνήθεια της παρουσίασης σε 2/4, αλλά οφείλω να πώ ότι τις περισσότερες φορές που έχω ρωτήσει μουσικούς μη εξοικειωμένους με το ρεμπέτικο, οι πιο πολλοί προτιμούν να διαβάζουν σε 4/4 αντί για 2/4 το ίδιο κομμάτι γιατί αυτός ο τρόπος γραφής πολλαπλασιάζει τις αξίες χ 2 και τις απλουστεύει. Δηλαδή τα δέκατα έκτα γίνονται όγδοα, τα όγδοα τέταρτα κ.ο.κ.

KOUTSAVAKI manuscrpt.png (357.1 KiB) Προβλήθηκε 5574 φορές

κουτσαβάκι χειρόγραφο 1.pdf

(68.85 KiB) Μεταφορτώθηκε 646 φορές

Click Here for Scrolling Score - Κλικ εδώ για κινούμενη παρτιτούρα

κουτσαβάκι χειρόγραφο 1.mp3

(1.15 MiB) Μεταφορτώθηκε 219 φορές

κουτσαβάκι χειρόγραφο 1.xml

(58.43 KiB) Μεταφορτώθηκε 234 φορές

ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ Half notes.pdf

(134.1 KiB) Μεταφορτώθηκε 633 φορές

Click Here for Scrolling Score - Κλικ εδώ για κινούμενη παρτιτούρα

ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ Half notes.mp3

(3.3 MiB) Μεταφορτώθηκε 189 φορές

ΤΟ ΚΟΥΤΣΑΒΑΚΙ Half notes.xml

(690.51 KiB) Μεταφορτώθηκε 230 φορές

[socrates]

Ξέχασα να αναφέρω κάτι πολύ βασικό στην παραπάνω δημοσίευση:
Ολόκληρη η παραπάνω θεωρητική παρουσίαση γίνεται επί της βάσεως ότι το τραγούδι είναι εμπνευσμένο να παιχθεί στο τονικό κέντρο ΡΕ όπως το παρουσιάζει το χειρόγραφο και αυτή την ιδέα ακολουθεί η έκθεση όλων των στοιχείων που δίνω και oi καταγραφές που παρουσιάζω στους τρείς τύπους αρχείων.
Στην ηχογράφηση Ο Παπάζογλου κάνει μετατονισμό του τραγουδιού σε μία συχνότητα που ακούγεται σαν υψωμένο ΦΑ ή χαμηλωμένο ΦΑ#. Εδώ οπωσδήποτε υπάρχουν πρακτικοί λόγοι για τον μετατονισμό και η εκμετάλλευση των φωνητικών δυνατοτήτων του Τσαγκαράκη είναι ο πρώτος λόγος που έρχεται στο μυαλό.
Συνεπώς, αν λάβουμε σαν τονικότητα ηχογράφησης το ΦΑ φυσικό ή το ΦΑ#, οι αναφορές μου σε διάφορα τονικά ύψη πρέπει να μετατονιστούν (διανοητικά) αναλόγως.
π.χ. όταν γράφω:

"Στην ηχογράφηση η πρώτη μελωδική νότα που ακούγεται είναι η Σιb διαρκείας ογδόου"

στην περίπτωση που σκεφτόμαστε σε ΦΑ τονικό κέντρο η πρόταση διαβάζεται:

"Στην ηχογράφηση η πρώτη μελωδική νότα που ακούγεται είναι η Ρεb διαρκείας ογδόου""

και στην περίπτωση που σκεφτόμαστε σε ΦΑ# τονικό κέντρο η πρόταση διαβάζεται:

"Στην ηχογράφηση η πρώτη μελωδική νότα που ακούγεται είναι η Ρε διαρκείας ογδόου"

Ελπίζω το θέμα να διασαφηνίστηκε επαρκώς. Συγνώμη για τo τυχόν μπέρδεμα που μπορεί να προέκυψε.

[peloponnisios]

Πρόκειται για 36 γραμμένα μέτρα και ένα με ομοιωματικό σύμβολο στο τέλος

Στην αρχή της παρτιτούρας, πάνω από τον οπλισμό, υπάρχει ξανά το ίδιο σύμβολο που δεν είναι άλλο από το σύμβολο του Segno:



Σαφέστατη δηλαδή η οδηγία για επανάληψη κι ο τρόπος γραφής της δείχνει άνθρωπο που γνώριζε καλά τη δυτική σημειογραφία.

οπωσδήποτε αντιπροσωπεύει μία κάπως βιαστική γραφή μιας μουσικής ιδέας, μία μουσική σημείωση που οι περισσότεροι θα έκαναν προκειμένου να μην ξεχαστεί η ιδέα και να επεξεργασθεί αργότερα

Τόσο βιαστική μάλιστα που το κλειδί του Σολ "κάθεται" στην 4η γραμμή. Πάντως, έχει φροντίσει να σημειώσει όσες νότες πρέπει να παιχτούν κοφτά (staccato) αλλά και το τρέμολο στο 9ο μέτρο.

[socrates]

Πρόκειται για 36 γραμμένα μέτρα και ένα με ομοιωματικό σύμβολο στο τέλος

Στην αρχή της παρτιτούρας, πάνω από τον οπλισμό, υπάρχει ξανά το ίδιο σύμβολο που δεν είναι άλλο από το σύμβολο του Segno:



Σαφέστατη δηλαδή η οδηγία για επανάληψη κι ο τρόπος γραφής της δείχνει άνθρωπο που γνώριζε καλά τη δυτική σημειογραφία.

οπωσδήποτε αντιπροσωπεύει μία κάπως βιαστική γραφή μιας μουσικής ιδέας, μία μουσική σημείωση που οι περισσότεροι θα έκαναν προκειμένου να μην ξεχαστεί η ιδέα και να επεξεργασθεί αργότερα

Τόσο βιαστική μάλιστα που το κλειδί του Σολ "κάθεται" στην 4η γραμμή. Πάντως, έχει φροντίσει να σημειώσει όσες νότες πρέπει να παιχτούν κοφτά (staccato) αλλά και το τρέμολο στο 9ο μέτρο.

κουτσαβακι-συμβολα.png (29.76 KiB) Προβλήθηκε 5492 φορές