Για το λήμμα ''λαϊκοί δρόμοι" της εγυκλοπαίδειας

[issipap]

xxx

[socrates]

Συγχαρητηρια για το δικο σου κουραγιο, Issipap, γιατι εσυ θιγεις ιερωτερα ταμπου απο αυτα που εθιξα εγω, και εφ’ οσον το Εθνικο Ωδειο ιδρυθηκε απο... ξερεις ποιον, (σχετικα με την γερμανοπληξια του, I couldn’t agree more), μειωνεις τις πιθανοτητες επαγγελματικης απασχολησεως σου σε τετοια ιδρυματα.
Συμφωνω επισης μαζι σου για τους Ελληνες και τον Ουγγρο mainstream συνθετες που αναφερεις και για το οραμα του ενιαιου μουσικου φαινομενου και θα μπορουσαμε να προσθεσουμε και αλλους στον καταλογο που η δημιουργια τους και οι δραστηριοτητες τους ειχαν ή εχουν και εθνομουσικολογικο χαρακτηρα. Και απο τους ρεμπετες συνθετες θα εβαζα στην λιστα και τον Τουντα σαν βιο παραλληλο (καπως) με αυτον του Μπαρτοκ. Ενδιαφερον θεμα, το οποιο ισως θα μπορουσαμε να συζητησουμε σε μια αλλη ενοτητα, για να συνεχισουμε με τα μακαμια μας εδω.
Τελος, θελω να σε ευχαριστησω απο καρδιας για την πληροφοριση που μας δινεις απο το χωρο της πρωτοποριας: « αστικο κομπλεξ υπερ-ματαιοδοξιας, δημιουργος ακυρου νεολογισμου NEOROMANTIC AVANT-GARDE». Ομολογω πως αυτο εδω το ρευμα μου εχει ξεφυγει. Τσσσ!!!!! (ολα τα λεφτα).

[issipap]

xxx

[issipap]

xxx

[socrates]

Αχ Issipap, με την βιασυνη σου δεν μ’αφηνεις να επικεντρωθω στη ρυθμολογια του Νικου. (you are going too fast for me man).
Συμφωνω μαζι σου στην συμβουλη που δινεις σε οσους θελουν να παιξουν, μονο στο νερο μαθαινουμε κολυμπι.
Το επιχειρημα για τα ισοσυγκερασμενα οργανα, αναιρειται, οπως λες, για οργανα σαν το λαουτο η σαν το βουλγαρι και για παιχταραδες σαν αυτον που αναφερες, αλλα δεν ειναι ολοι παιχταραδες, ουτε μπορουν να γινουν αν δεν τους παει εκει η φυση τους, εν τουτοις μπορει να γινουν καλοι μουσικοι σε αυτα τα οργανα.
Τωρα, για την κιθαρα, το μπουζουκι, το μαντολινο, τα πραγματα δυσκολευουν πιο πολυ. Τι bending να κανεις στην κιθαρα που να μην θυμιζει, εστω και λιγο, blues; Πως να αποδοσεις ελαχιστο τονο σε ενα σκληρο ναπολιτανικο μαντολινο; Παιζοντας σε ΧΙΤΖΑΖ-ΧΟΥΜΑΓΙΟΥΝ μια γοργη πολιτικη σουστα στο μπουζουκι, που να προλαβεις να σκεφτεις αν το χρωματικο διαστημα ειναι ημιολιο ή μοιαζει περισσοτερο με υπερμειζονα τονο καποιας προδιαγραφης, την στιγμη που εχεις λοιωσει τα ταστα σου απο την πολυ εξασκηση παιζοντας τα μονα διαθεσημα τριημιτονια για το εν λογω διαστημα; Στο ουτι και στο βιολι αυτα τα πραγματα ερχονται τελειως φυσικα για μουσικους γεννημενους και εκπαιδευμενους μεσα στην κουλτουρα αυτη, αλλα για τα συγκερασμενα οργανα ειναι σαν να προσπαθεις να τα παιξεις κοντρα στη φυση τους και στην κατασκευη τους. Εχει διασωθει καποιο «σκληρο η μαλακο ναρκωτικο, μοριο ή γραμμομοριο» στο σωστο παιξημο τοσων και τοσων δεξιοτεχνων συγκερασμενων οργανων που περασαν μεσα απο το ρεμπετικο ή την υπόλοιπη συγκερασμενη (my italics) μας παραδοση;
Δεν διαφωνω σε ολα οσα λες, απλα προσπαθω να προειδω μελλοντικα προβληματα και για την κουβεντα μας, αλλα και για το ποιον της μουσικης εκπαιδευσης που υποτιθεται πως πρεπει καποτε να διασαφηνιστει για την Ελλαδα. (πολυ μεγαλοσχημο ακουγεται, αλλα εκει μεσα βολοδερνουμε ολοι). Εχω αρχισει μια αλλη προσεγγιση απλοποιησης του τροπικου συστηματος, ελπιζω να συνεισφερω συντομα κανα δυο ποστακια, τα διαβαζετε και μου λετε γνωμες, αντιρησεις και διορθωσεις.
Εχοντας επισημανει τα παραπανω ολιγα, και με την προοπτικη να ξαναγυρισουμε στο διατονο γενος προς καλυψην μυριων κενων που αφηνουμε πισω μας, δεν εχω αντιρηση να συζηταμε παραλληλα και το χρωματικο, και ισως αυτο να διευκολινει και την κουβεντα μας σε μερικες παραμετρους.
Ρωτω λοιπον τον καθενα μας:
Σε ποια σημαντικη να δινουμε μουσικα παραδειγματα και ποια ορολογια να χρησιμοποιουμε;
Εχω κανει προηγουμενως στη συζητηση μερικες προτασεις και εχω λαβει υπ’ οψην οτι εχει προταθει απο αλλους. Προτιμω την δυτικη γραφη και το πενταγραμμο σαν απειρως ανωτερη μορφη επικοινωνιακου συστηματος σε σχεση με τις υπολοιπες,(δεν ξερω δα και καμια αλλη!). Οι συγχρονοι Τουρκοι και Αραβες εγκαταλειποντας την μακροϊστορικη τους προσπαθεια για αναπτυξη ανατολικης γραφης, τελικα στον εικοστο αιωνα ηλθαν στα λογικα τους και υιοθετησαν το δυτικο συστημα με ενα επιπροσθετο παραρτηματακι ανατολικων υφεσοδιεσεων που υποτιθεται πως καλυπτει τα ακαλυπτα του μαλακου γενους κυριως. Τωρα, πως και ποσο τα καλυπτει ειναι αλλη δουλεια. Αυτα μαλλον καλυπτονται καλυτερα, οπως λες Issipap, απο την ακουστικη παραδοση. Απο την άλλη μερια, οι νεο-βυζαντινοι επιμενουν (τουλαχιστον επισημα) ακομα στα ιερογλυφικα τους, παρ’ ολο που δεν τους χαλαει να χρησιμοποιουν την δυτικη γραφη, οταν και οπου βλεπουν καποια σκοπημοτητα σε αυτο, αλλα μια εκσυγχρονισμενη μουσικη εκπαιδευση των ελληνων προφανως δεν ειναι ουτε σκοπημοτητα ουτε πρωτεραιοτητα για την ωρα.
Εγω εδω απλα, θελω να δηλωσω την θεση μου σαν συζητητης και προς αποφυγη παρεξηγησεων:
Αγνοω τα βυζαντινα ιερογλυφικα, (και δεν νοιωθω καμια φαγουρα να κατσω να τα μαθω), συνεπως δεν μπορω να παρακολουθησω παραδειγματα δοσμενα σε αυτην την γραφη.
Σπουδαζω (κατ’ αναγκη) την βυζαντινη θεωρια και ορολογια και μπορω να παρακολουθησω οποιοδηποτε συγκριτικο επιχειρημα τις χρησιμοποιει, αλλα τις αποστρεφομαι και τις δυο και τις θεωρω περισσοτερο ατοπες και απο την βυζαντινη θεολογια.
Δεν νομιζω οτι ενας οποιοσδηποτε πολυπλοκος στοχασμος-επιχειρημα που πηγαζει απο «θεμελιωδεις» δηθεν κανονες καποιας θεωριας ειναι αυταποδεικτος, οταν η θεωρια απο πισω του ειναι κατα βαση προδιαγραφικη. Με αλλα λογια, στην περιπτωση της παραδοσιακης μουσικης, ασπαζομαι μονο περιγραφικες θεωριες.
Υπο αυτην την εννοια, βρησκω την τουρκικη θεωρια αρκετα προδιαγραφικη και τεχνητη, αλλα χρησιμοποιησημη, και τις υπολοιπες τρεις, Αρχαια Ελληνικη, Αραβικη και Δυτικη, αρκετα περιγραφηκες και χρησιμες και γι’ αυτους τους λογους προτιμω τις δικες τους ορολογιες και αναλυτικες μεθοδους.
Εχοντας πει ολα αυτα, νομιζω οτι εχω αρκετο εδαφος συννενοησης με ολους σας, συζητω μαζι σας και για να πω τις αποψεις μου και για να μαθω απο τις δικες σας.

[socrates]

ΠΙΝΑΚΑΣ ΣΥΝΘΕΤΩΝ ΜΙΚΡΑΣΙΑΤΙΚΟΥ ΚΑΙ ΡΕΜΠΕΤΙΚΟΥ ΤΡΑΓΟΥΔΙΟΥ
(Στοιχεια Τασου Σχορελη)

1. ΑΜΠΑΤΗΣ (ΜΠΑΤΗΣ) ΓΙΩΡΓΟΣ:Μπαγλαμας
2. ΑΣΙΚΗΣ ΓΡΗΓΟΡΗΣ:Ουτι
3. ΑΤΡΑΪΔΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ:Σαντουρι, Κιθαρα
4. ΒΑΜΒΑΚΑΡΗΣ ΜΑΡΚΟΣ:Μπουζουκι, Μπαγλαμα
5. ΓΑΒΡΙΗΛ ΜΑΡΙΝΟΣ:Μπουζουκι
6. ΓΕΝΙΤΣΑΡΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ:Μπουζουκι
7. ΓΚΟΓΚΟΣ (ΜΠΑΓΙΑΝΤΕΡΑΣ) ΔΗΜΗΤΡΗΣ:Μαντολινο, Βιολι, Μπουζουκι
8. ΓΟΥΝΑΡΟΠΟΥΛΟΣ ΛΕΥΤΕΡΗΣ:Πιανο, Κιθαρα, Τζουρας, Μπουζουκι
9. ΔΕΛΙΑΣ ΑΝΕΣΤΟΣ:Κιθαρα, Μπουζουκι
10.ΔΕΡΒΕΝΙΩΤΗΣ ΘΟΔΩΡΟΣ (ΒΖ):Λαουτο, Μαντολινο, Μαντολα,Μπαντζο
Μπουζουκι
11. ΔΙΑΜΑΝΤΙΔΗΣ (ΝΤΑΛΓΚΑΣ) ΑΝΤΩΝΗΣ:Ουτι, Κιθαρα
12. ΔΡΑΓΑΤΣΗΣ (ΟΓΔΟΝΤΑΚΗΣ) ΓΙΑΝΝΗΣ:Βιολι
13. ΔΡΑΓΑΤΣΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ:Βιολι, Πιανο, Ακορντεον
14. ΕΤΣΙΡΕΙΔΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (ΓΙΟΒΑΝ ΤΣΑΟΥΣ):Πιανο, Βιολι, Τζουρα, Σαζ Ουτι, Γονατο, Μπουζουκι,Μπαγλαμας, Ταμπουρ
15. ΖΟΥΡΙΔΑΚΗΣ ΦΡΑΓΚΙΣΚΟΣ:Κιθαρα, Μπουζουκι
16. ΚΑΛΔΑΡΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ (ΒΖ):Κιθαρα Μπουζουκι
17. ΚΑΛΦΟΠΟΥΛΟΣ ΣΠΥΡΟΣ:Μπουζουκι
18. ΚΑΠΛΑΝΗΣ ΚΩΣΤΑΣ:Μπουζουκι
19. ΚΑΡΙΠΗΣ ΚΩΣΤΑΣ:Κιθαρα
20. ΚΑΣΙΜΑΤΗΣ ΖΑΧΑΡΙΑΣ:Μαντολινο, Κιθαρα
21. ΚΑΨΑΛΗΣ (ΚΑΡΑΠΑΤΑΚΗΣ) ΒΑΣΙΛΗΣ:Μπουζουκι
22. ΚΗΡΟΜΥΤΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ:Μπουζουκι
23. ΚΛΟΥΒΑΤΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΟΣ:Μπουζουκι
24. ΚΟΣΜΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΚΟΣΜΑΣ (ΒΖ):Μπουζουκι, Σαζ
25. ΚΥΡΙΑΖΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ:Κιθαρα
26. ΛΑΥΚΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ:Μπουζουκι
27. ΛΟΓΟΘΕΤΗΣ ΝΙΚΟΣ:Μπουζουκι
28. ΜΗΤΣΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ:Μπουζουκι
29. ΜΟΝΤΑΝΑΡΗΣ ΙΑΚΩΒΟΣ:Σαντουρι, Τσεμπαλο, Κιθαρα,Ουτι
30. ΜΟΣΧΟΝΑΣ ΟΔΥΣΣΕΑΣ:Κιθαρα, Μπουζουκι
31. ΜΟΥΦΛΟΥΖΕΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ:Μπουζουκι, Μπαγλαμας, Τζουρας
32. ΜΠΑΚΑΛΗΣ ΜΠΑΜΠΗΣ:Μπουζουκι
33. ΜΠΑΦΟΥΝΗΣ (ΣΑΜΙΩΤΗΣ) ΓΙΑΝΝΗΣ:Κιθαρα
34. ΠΑΝΤΕΛΙΔΗΣ ΣΤΑΥΡΟΣ:Μαντολινο, Κιθαρα
35. ΠΑΠΑΖΟΓΛΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗΣ:Μπαντζο, Βιολι, Μαντολινο,Σαντουρι, Κιθαρα
36. ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ ΓΙΑΝΝΗΣ:Μπουζουκι, Μαντολινο,Φυσαρμονικα
37. ΠΑΠΑΣΙΚΑΣ ΜΗΤΣΟΣ:Μπουζουκι
38. ΠΕΔΗΣ ΚΩΣΤΑΣ:Μπαγλαμας
39. ΠΕΡΔΙΚΟΠΟΥΛΟΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ:Κιθαρα
40. ΠΕΡΙΣΤΕΡΗΣ ΣΠΥΡΟΣ:Μαντολινο, Μαντολοντσελλο, Κιθαρα, Μπουζουκι, Πιανο
41. ΠΕΤΣΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣΚιθαρα, Μπαγλαμας
42. ΠΟΛΥΚΑΝΔΡΙΩΤΗΣ ΘΟΔΩΡΟΣ:Μπουζουκι, Τζουρας
43. ΠΟΡΤΟΚΑΛΗΣ ΜΗΝΑΣ:Σαντουρι, Πιανο
44. ΠΟΤΟΣΙΔΗΣ ΗΛΙΑΣ:Μπουζουκι
45. ΡΟΒΕΡΤΑΚΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ:Πιανο, Ακορντεον
46. ΡΟΥΚΟΥΝΑΣ ΚΩΣΤΑΣ:Κιθαρα
47. ΣΚΑΡΒΕΛΗΣ ΚΩΣΤΑΣ:Κιθαρα
48. ΣΤΑΜΟΥΛΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ (ΜΠΙΡ ΑΛΑΧ):Κιθαρα
49. ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ ΒΑΓΓΕΛΗΣ (ΒΖ):Κιθαρα (?)
50. ΤΑΤΑΣΟΠΟΥΛΟΣ ΓΙΑΝΝΗΣ:Μπουζουκι
51. ΤΖΟΒΕΝΟΣ ΚΩΣΤΑΣ:Σαντουρι, Τσεμπαλο
52. ΤΖΟΥΑΝΑΚΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ:Κιθαρα, Μπουζουκι
53. ΤΟΥΝΤΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ:Μαντολινο και πληθος αλλα
54. ΤΣΙΤΣΑΝΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ:Μπουζουκι
55. ΦΡΑΤΗΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ:Κλαρινο, Μπουζουκι
56. ΧΑΛΟΥΛΑΚΟΣ ΦΩΤΗΣ:Φυσαρμονικα, Μαντολινο, Μπουζουκι.
57. ΧΑΤΖΗΧΡΗΣΤΟΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ:Μπουζουκι, Κιθαρα, Πιανο, Ακορντεον
58. ΧΙΩΤΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ:Μπουζουκι, Κιθαρα, Βιολι, Ουτι
59. ΧΡΥΣΑΦΑΚΗΣ ΜΑΝΩΛΗΣ:Σαντουρι
60. ΧΡΥΣΙΝΗΣ ΣΤΕΛΙΟΣ:Βιολι, Μαντολινο, Μαντολα, Λαουτο, Πιανο,Κιθαρα, Μπουζουκι,Μπαγλαμας

Ο παραπανω καταλογος είναι συντεταγμενος αποκλειστικα απο στοιχεια που δινει ο Τασος Σχορελης στην τετρατομη ανθολογια του για το Ρεμπετικο. Δεν ειναι πληρης κατα καμια εννοια και επιδεχεται αρκετη βελτιωση. Παρουσιαζονται οι κυριωτεροι συνθετες του μικρασιατικου και ρεμπετικου τραγουδιου σε συναρτηση με τα κυρια και δευτερευοντα οργανα που επαιζαν και με διαφορετικο (πρασινο) χρωμα αναφερονται οι συνθετες που εχουν καποια σχεση, επαγγελματικη ή ερασιτεχνικη με αταστα οργανα. Απο την ανθολογια του Σχορελη απουσιαζει κατα την γωμη μου μια σημαντικη μορφη, ο συνθετης και βιολιστης Δημητρης Σεμσης (Σαλονικιος). Προστιθεμενος και αυτος στον καταλογο, το ποσοστο των δημιουργων αυτης της μουσικης που εχει καποια σχεση με την τεχνικη αταστων οργανων ανερχεται περιπου στο 1/6 του συνολου. Μεταξυ αυτων των συνθετων μπορουμε να παρατηρησουμε ονοματα οπως του Μπαγιαντερα, Χιωτη και Χρυσινη, των οποιων οι συνθεσεις δεν εχουν ιδιαιτερα ανατολικο χρωμα και κυριως δεν διακρινονται για μαλακα ακουσματα, αδιαφορα με την τεχνικη καταρτηση-ικανοτητα του καθενος σε αταστα οργανα.
Η συντομευση (ΒΖ) διπλα στο ονομα ενος συνθετη δηλωνει οτι ο συνθετης είχε γνωσεις ή εκτελεστικες ικανοτητες βυζαντινης μουσικης ή και τα δυο, αλλα (προσωπικη αποψη) σε περιπτωσεις οπως του Δερβενιωτη ή του Κοσμαδοπουλου η γνωση-ικανοτητα μπορει να χαρακτηρισθει επαγγελματικη, ενω σε περιπτωσεις σαν του Καλδαρα αμελητεα. Εν τουτοις ο Καλδαρας και ο Κοσμαδοπουλος (παλι προσωπικη αποψη) ειναι ονοματα που ευκολα ταυτιζονται με το ρεμπετικο, ενω ο Δερβενιωτης οχι και τοσο, οποτε οτιδηποτε συμπερασματα μπορουν να εξαχθουν απο τετοιους πινακες πρεπει να ειναι πολυ επιφυλακτικα.
Εγω θεωρω αυτον τον πινακα (με ολες τις τυχον βελτιωσεις που μπορει να του προστεθουν) σαν μια πρωτη ματια στην διαδικασια μιας τροπικης απλοποιησης του ρεπερτοριου που μας ενδιαφερει.
Τα αταστα εγχορδα οργανα (και οι καλα εκπαιδευμενες φωνες) ειναι τα μονα που μπορουν να αποδοσουν λεπτομερως και απο οποιαδηποτε τονικοτητα το ευρυ τονικο φασμα των μακαμ, αλλα βοηθουμενοι απο τον παραπανω πινακα μπορουμε να κανουμε μερικες αληθοφανεις παρατηρησεις και να θεσουμε μερικες νομιμες ερωτησεις:
1. Ειναι δυνατον να φανταστουμε καποιον δυτικο συνθετη (τοσο κουφο οσο ο Μπετοβεν ή και αλλους καθολου κουφους, αλλα χωρις καμια παικτικη ικανοτητα, οπως ο Μπερλιοζ), να συνθετει χρησιμοποιοντας μονο μολυβι και χαρτι και να γραφει μεγαλουργηματα.
2. Είναι δυνατον να φανταστουμε καποιον απο τους συνθετες του παραπανω πινακα να γραφει τη μουσικη του με παρομοιο τροπο; Νομιζω πως οχι. Στην καθ’ ημας Ανατολη το οργανο ειναι το εργαλειο που καθημερινα δουλευονται πανω του εκατονταδες μουσικες ιδεες, ιδεες που γεννιωνται, αποριπτονται, ξαναγυρνουν, ξαναδουλευονται, παιρνουν καποα ικανοποιητικη μορφη και τελικα θεσπιζονται, με απαρχη την ηχητικοτητα τους που ειναι χτισμενη πανω στα συγκεκριμενα χαρακτηριστικα και δυνατοτητες του οποιου οργανου η επεξεργασια τους ελαβε χωρα. Η διαδικασια αυτη δεν ειναι βεβαια αποκλειστικοτητα της Ανατολης, ειναι ο συνηθης τροπος δουλειας και των δυτικων συνθετων, αλλα στην Δυση υπαρχει και ο πρωτος τροπος (ο ακαδημαϊκος κατα καποια αντιληψη), που ωστοσο παιρνει εναυσμα απο τον δευτερο στις περισσοτερες περιπτωσεις. Αλλα στην περιπτωση των συνθετων του παραπανω πινακα, το οργανο και το πως υλοποιηται σαν ηχος πανω του η οποια μουσικη ιδεα, ειναι πρωταρχικης σημασιας. Χωρις αυτο ειναι αμφιβολο αν μπορουμε να μιλαμε για εναυσμα, γεννεση, επεξεργασια και τελικη υλοποιηση της ιδεας.
Σ’ αυτο το σημειο μπορει να προστεθει το σχολιο (κυνικο ή μη), οτι κατα τα 5/6 της αυτη η διαδικασια συνισταται σε συγκερασμενο εναυσμα, γεννεση, επεξεργασια και τελικο ηχητικο αποτελεσμα και οτι η ανατολικη ταυτοτητα της μουσικης δεν εξαρταται απο την παρουσια ή την απουσια ανατολικων τονικων μεγεθων, διαφορετικων απο αυτα της συγκερασμενης κλιμακας. Το μαλακο γενος ειναι οπωσδηποτε και κατ’ αναγκη απον απο ολη αυτη την διαδικασια. Το σκληρο λογω της μικρης διαφορας του προς την συγκερασμενη ειναι μαλλον αδιαφορο αν ειναι και κατα ποσο ειναι απον.
3. Οσον αφορα τα προαναφερθεντα 5/6 της διαδικασιας ειναι χρησιμο ή νομιμο ή εχει τελικα καποιο νοημα να μιλαμε για μαλακα μακαμ στο ρεμπετικο, ή μηπως θα έπρεπε να αχισουμε να τα απλοποιουμε καπως για να αρχισουν να τα καταλαβαινουν επιτελους και οι συγχρονοι μουσικοι; (Μαλλον περισσοτεροι απο 5/6 του συνολου αυτοι σημερα).
4. Ειναι δεδομενο και αναντιρητο οτι στην κλασικη τους μορφη τα μακαμ, κατα την διαρκεια μιας συνθεσης, αναπτυσονται σε εκταση δυο οκταβων και ενος προσλαμβανομενου φθογγου και αποτελουνται απο μια σειρα συνημμενων και διαζευγμενων, διατονικων και χρωματικων τροπικων υπομοναδων (3χορδων, 4χορδων, 5χορδων) σκληρης και διαφορων αποχρωσεων μαλακης εκφορας. Κατα την διαρκεια μια τετοιας συνθεσης, η καθιερωμενη ρουτινα τροπικης αναπτυξης (seyir) του εκαστοτε μακαμ ακολουθειται κατα το μαλλον ή ητον πιστα, οι μετατροπειες σε κοντινα ή μακρυνοτερα τροπικα σχηματα ειναι δυνατες, σχετικα ευκολες και συνηθισμενες και η αρμονικη συνοδεια δυτικου τυπου ειναι απουσα και αισθητικα μη επιθυμιτη.
5. Ειναι παρατηρησημο στις συνθεσεις των συνθετων του παραπανω πινακα οτι τα φωνητικα μερη σπανεια ξεπερνουν την εκταση μιας οκταβας ή το πολυ-πολυ δεκατης, οτι φωνητικα και οργανικα μερη δεν ακολουθουν καμια προκαθορισμενη απο την θεωρια των μακαμ αναπτυξη, (παρ’ ολο που σε αρχες ή τελη φρασεων παρατηρουνται μικροσυμπεριφορες ενος δεδομενου μακαμ), χρησιμοποιοντας την ελευθερη βασικη κλιμακα μαλλον παρα την αναπτυξη, οτι οι μετατροπειες, εστω και παροδικες (εκτος περιπτωσεων συνθετων σαν τον Τουντα και λιγων αλλων) μαλλον σπανιζουν και οτι η συνοδευτικη αρμονια δυτικου τυπου ειναι αισθητικα επιθυμιτη, πανταχου παρουσα και μαλλον τινει να γινεται αδιασπαστη στυλιστικη παραμετρος του ειδους.
6.Μια τελικη παρατηρηση ειναι οπωσδηποτε πρεπουσα σε σχεση με την μορφολογια των συγκρινομενων ρεπερτοριων. Η πρωτη και πασιφανης μορφολογικη διαφορα μεταξυ ελληνικων τραγουδιων και ανατολικων λογιων συνθεσεων ειναι αυτη της χρονικης διαρκειας. Τα τραγουδια ειναι μικρες σε διαρκεια συνθεσεις γραμενα στις πλειστες των περιπτωσεων σε στροφικη δομη ΑΒ-ΑΒ ή ΑΒΓ-ΑΒΓ κ.ο.κ. Οι λογιες συνθεσεις ειναι μεγαλες σε χρονικη διαρκεια (μερικες αραβικες μεσαιωνικες μπορουν να διαρκεσουν ωρες ή και μερες ακομα-μονο για σουλτανους αυτες) και μπορουν να παρουν οποιαδηποτε γνωστη ή αγνωστη δομικη μορφη, εχοντας ετσι την δυνατοτητα να παρουσιασουν οχι μονο την αναπτυξη ενος ολοκληρωμενου μακαμ, αλλα ενος πληθους απο αυτα.

Εχοντας υπ’ οψην τις παραπανω πρωταρχικες παρατηρησεις επι των διαφορων του μικρασιατικου και ρεμπετικου τραγουδιου με το ρεπερτοριο τη δομη και την συγκροτηση των λογιων συνθεσεων του κοσμου των ανατολικων μακαμ, νομιζω πως μια απλοποιηση της ορολογιας και της προσεγγισης και αξιολογησης του δικου μας ρεπερτοριου και ειναι δυνατη και επιβαλεται. Αυτος που ενδιαφερεται για το τροπικο συστημα της ανατολικης Μεσογειου δεν θα βρει στο δικο μας ρεπερτοριο ολα τα απαιτουμενα στοιχεια για μια σε βαθος γνωση και κατανοηση του. Και αυτος που ενδιαφερεται μονο για το ρεμπετικο και μικρασιατικο τραγουδι, μαλλον θα μπερδευτει παρα θα κατανοησει τους εσωτερικους μηχανισμους του, αν στην προσεγγιση του επιμενει σε τροπικα σχηματα και θεωρητικες προδιαγραφες που δεν υφιστανται στο ρεπερτοριο μας σαν ηχητικες πραγματωσεις.
Αυτα τα ολιγα για την ωρα, γιατι σιγουρα καποιος θα θελει κατι να πει.

[Χασκίλ]

Προσθέτω τους Δημήτρη Μπαρούση(Λορέντζο) και Δημήτρη Σέμση(Σαλονικιό)

Μετά τιμής, Χασκίλ Στέλλα:)