Ρόζα Εσκενάζυ
Η ονομαστή τραγουδίστρια Ρόζα Εσκενάζυ γεννήθηκε στα τέλη του 19ου ή τις αρχές του 20ου αιώνα στην Πόλη και πέθανε στην Αθήνα (Περιστέρι) το 1980.
Βιογραφία
Η Ρόζα Εσκενάζυ, σεφαρδίτικης καταγωγής (Ισπανοεβραία), γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ετών 1883 - 1887 και πέθανε στο σπίτι της, στην Κηπούπολη Περιστερίου στις 2 Δεκεμβρίου του 1980. Εντός της πρώτης δεκαετίας της ζωής της, η οικογένεια της μετακομίζει στην Θεσσαλονίκη. Από εκεί θα βρεθεί στον Πειραιά όπου θα ξεκινήσει αρχικά ως χορεύτρια γύρω στο 1910. Ωστόσο, γρήγορα θα ασχοληθεί με το τραγούδι όπου αρχικά ερμηνεύει τόσο ελληνικά όσο και τούρκικα και αρμένικα τραγούδια.
Τα τέλη πλέον της δεκαετίας του 1920 έχουν φτάσει και η Ρόζα κάνει τις πρώτες της ηχογραφήσεις με τραγούδια του Παναγιώτη Τούντα. Σύντομα η φωνή της γίνεται αναγνωρίσιμη και μέσα στη δεκαετία του 1930 φωνογραφεί πληθώρα σμυρναίικων, ρεμπέτικων και δημοτικών τραγουδιών (περίπου 500 στον αριθμό) αποτέλεσμα της συνεργασίας της με κορυφαίους συνθέτες της Σμύρνης και της Πόλης (Σκαρβέλης, Περιστέρης, Τούντας, Τζόβενος, Παπάζογλου και άλλοι) .Ειρωνεία της τύχης, το ρεμπέτικο του τεκέ, που τόσο πιστά υπηρέτησε, έμελλε να σβήσει αφορμή ενός δικού της τραγουδιού. Το «Πρέζα όταν πιείς» αποτέλεσε την τέλεια αφορμή για την επιβολή μιας ήδη προδιαγεγραμμένης λογοκρισίας και απαγόρευσης απ’ το Μεταξικό καθεστώς. Έτσι σφραγίστηκε η πρώτη περίοδος του ρεμπέτικου τραγουδιού, η λεγόμενη και προπολεμική.
Δεκαετία του ’40 και πριν τα κανόνια του Β’ παγκοσμίου πολέμου ηχήσουν, η Ρόζα πραγματοποιεί καλλιτεχνική περιοδεία στα Βαλκάνια, την Τουρκία και την Μέση Ανατολή ενώ μετά τη λήξη του πολέμου περιόδευσε και στις Η.Π.Α, όπου το ελληνικό στοιχείο ανθούσε. Τη δεκαετία του 1970, με το μεταγενέστερο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για το ρεμπέτικο, η Ρόζα έρχεται και πάλι στην επιφάνεια παραμένοντας ενεργή ως το τέλος. Υπήρξε η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που τραγούδησε σε πάλκο. Η ερμηνεία, το ύφος και η τεχνική της αποτελούν ακόμη και σήμερα σημείο αναφοράς όλων των τραγουδιστριών που ασχολούνται με το ρεμπέτικο τραγούδι.
Δισκογραφία
- Χρόνια στον Περαία Σύνθεση Μ. Βαμβακάρης, Δίσκος Odeon GA 7336, 1946
- Καλόγερος (Βαρέθηκα τις γκόμενες) Σύνθεση Μ. Βαμβακάρης, Δίσκος Odeon GA 7336/GO 3621, 1946
- Ντάρι-ντάντρα ο μπαγλαμάς Σύνθεση Μ. Χρυσαφάκης, Δίσκος HMV AO-2226, 1934
- Χορεψέ μου τσιφτετέλι
- Την αγάπη μου την αποθύμησα, 1932
- Γιατί να σ' ανταμώσω Παραδοσιακό, 1953
- Δωσ'μου ένα φιλάκι Σύνθεση Μ. Χρυσαφάκης, Δίσκος HMV AO-2143, 1934
Σύνδεσμοι
http://www.angelfire.com/music2/rebetiko/eskenazy.htm
Πηγές
1) Ρόζα Εσκενάζυ, Αυτά που θυμάμαι, Επιμέλεια: Κώστας Χατζηδουλης, Κάκτος, 1982. Αυτοβιογραφία