Γιάννης Παπαϊωάννου
Γιάννης Παπαϊωάννου ή μπάρμπα-Γιάννης ή Ψηλός (18/01/1913 Κίος, Μ. Ασίας – 03/08/1972 Αθήνα)
Βιογραφικά στοιχεία
Ο Γιάννης Παπαϊωάννου αποτελεί μια πολυδιάστατη μουσική προσωπικότητα στον χώρο του αστικού λαϊκού τραγουδιού με συνεισφορά σε επίπεδο συνθέτη-στιχουργού και τραγουδιστή-οργανοπαίχτη. Αποτελεί μέρος της νεότερης μουσικής γενιάς του λαϊκού όπως ο Μάρκος Βαμβακάρης, ο Βασίλης Τσιτσάνης και ο Απόστολος Χατζηχρήστος. Γεννήθηκε στην Κίο της ελληνικής Προποντίδος από τον Παναγιώτη Παπαϊωάννου, από την νότια Αττάλεια, και τη Χρυσή Βονομπάρτη, από την Κίο. Το ξεκίνημα της ζωής του η οικογένεια Παπαϊωάννου βίωσε σε άνετα οικονομικό περιβάλλον, με τον πατέρα του να δουλεύει ως καμαρότος σε πλοίο της γραμμής Πόλη-Μουδανιά-Κίος. Όμως το κλίμα αυτό διαταράχτηκε με την φυλάκιση του πατέρα του στις φυλακές της Προύσας της Τουρκίας. Κατά το διάστημα της προφυλάκισης του ο Παναγιώτης Παπαϊωάννου αντιμετώπισε σοβαρό πρόβλημα υγείας, με αποτέλεσμα να πεθάνει λίγο μετά την αθώωση και την αποφυλάκιση του. Το γεγονός αυτό άφησε τον Γιάννη Παπαϊωάννου ορφανό από την ηλικία των οκτώ χρονών. Η κατάσταση επιδεινώθηκε περαιτέρω με τα γεγονότα της Μικρασιατικής καταστροφής, αναγκάζοντας τον Γιάννη Παπαϊωάννου με την υπόλοιπη οικογένειά του να μεταβούν αρχικά στην Σαμοθράκη. Μεταγενέστεροι προορισμοί προσωρινής εγκατάστασης αποτελούν περιοχές όπως η Περίσταση της Θράκης, ο Άη Γιώργης στο Κερατσίνι, τα τσαντίρια του Αγίου Διονυσίου και οι παράγκες στις Τζιτζιφιές.
Στην Ελλάδα ο Γιάννη Παπαϊωάννου απασχολείται σε διάφορες δουλειές για να συντηρήσει την οικογένειά του όπως σε ψαράδικα, στα καΐκια του Ανδρέα Ζέππου (όπου θα τον κάνει και τραγούδι), στην οικοδομή-εργάτης, φορτοεκφορτωτής στο λιμάνι του Πειραιά, σε συνεργείο αυτοκινήτων κτλ. Αγαπημένη του δραστηριότητα αποτελούσε το ποδόσφαιρο όπου και έπαιζε για πολλά χρόνια στον «Φαληρικό». Ύστερα από σοβαρό τραυματισμό, η μητέρα του, για να τον αποκόψει από το ποδόσφαιρο του αγοράζει μαντολίνο. Επιπλέον μουσικά όργανα με τα οποία έχει ασχοληθεί είναι η φυσαρμόνικα και το μπουζούκι. Το τραγούδι το οποίο έκανε τον Γιάννη Παπαϊωάννου να ερωτευτεί το μπουζούκι και να το υπηρετήσει μέχρι το τέλος της ζωής του ήταν "Το μινόρε του τεκέ" του Γιάννη Χαλκιά. Από εκείνη την ημέρα η ζωή του πήρε μια άλλη τροπή με δρόμο τα καλλιτεχνικά δρώμενα. Στην περίοδο της κατοχής γνωρίζει την Ευδοξία Καμπούρη όπου και παντρευτεί την 19η Φεβρουαρίου του 1944. Από τον μοναδικό του γάμο αποχτάει τρία παιδιά, τον Παναγιώτη, τον Αντώνη, και τη Χρύσα. Η ζωή του τελειώνει απο ένα απρόσμενο γεγονός. Στις 3 Αυγούστου του 1972, φεύγοντας χαράματα από το μαγαζί που δούλευε με τον Τσιτσάνη, πέφτει με το αυτοκίνητο του σε στύλο όπου και σκοτώνετε.
Μουσική Σταδιοδρομία
Η «Φαληριώτισσα» (1937) αποτελεί το πρώτο τραγούδι του νεαρού καλλιτέχνη που γίνεται δίσκος και κάνει μεγάλη επιτυχία. Την ίδια περίοδο μπαίνει στην «Πειραιώτικη Κομπανία» μαζί με τους Μάρκος Βαμβακάρη, Στράτος Παγιουμτζή, Στέλιος Κερομύτη και Ανέστη Δελιά όπου και πραγματοποιούν εμφανίσεις στη Θεσσαλονίκη. Μέχρι την κήρυξη του πολέμου το 1940 συμμετέχει σε διάφορα μουσικά σχήματα καθώς και σε πολλά τραγούδια συναδέλφων του συνθετών όπως του Σπύρου Περιστέρη, του Απόστολου Χατζηχρήστου, Γρηγόρη Ασίκη, και Κώστα Σκαρβέλη κ.α. Τραγούδια του τραγουδούν τόσο οι παλαιοί (Στράτος Παγιουμτζή, Στελλάκης Περπινιάδης) όσο και πρωτοεμφανιζόμενοι ερμηνευτές-συνθέτες (Σωτηρία Μπέλλου, Ρένα Στάμου, Μαρίκα Νίνου, Πρόδρομος Τσαουσάκης, Τάκης Μπίνης, Ιωάννης Τζιβάνης, Στέλιος Καζαντζίδη) κ.α. Επίσης έχει να επιδείξει συνεργασία με μεγάλους στιχουργούς του Ρεμπέτικου όπως ο Χαράλαμπος Βασιλειάδης, ο Κώστας Μάνεσης κ.α. Τα χρόνια της κατοχής ο Γιάννης Παπαϊωάννου γνωρίζει και συνεργάζεται με τον Οδυσσέα Μοσχονά όπου και παίζουν μαζί σε διάφορα μαγαζιά όπως στου Τοτόμη και στου Καρίπη. Εκεί γνωρίζει και τη μέλλουσα γυναίκα του, Ευδοξία Καμπούρη. Το 1947, υπό την διεύθυνση του μαέστρου Σπύρου Περιστέρη, ηγείται μιας πληθώρας προσωπικοτήτων του χώρου (όπως Μάρκος Βαμβακάρης, Γιώργος Μητσάκης, Απόστολος Χατζηχρίστος, Στέλιος Κερομύτης, Κώστας Ρούκουνας κ.α.) στο κέντρο του «Καλαματιανού». Τα επόμενα χρονια τον βρίσκουν σε δίαφορα μεγάλα κέντρα όπως τα στέκια στις Τζιτζιφιές, η «Τρένα» στη Συγγρού και τα μαγαζιά στη Νίκαια. Το 1952 ακολουθεί περιοδεία στην Κωνσταντινούπολη, ενώ το 1953 εμφανίζεται σε κέντρα και δισκογραφικές δουλειές στην Αμερική μαζί με γνωστά πρόσωπα όπως ο Τζιμ Αποστόλου, ο Αξιώτης Κεχαγιάς κ.α. Το 1955 συνεργάζεται καλλιτεχνικά, επί το πλείστον, με τον Βασιλή Τσιτσάνη. Το 1957 και το 1968 εμφανίζεται ξανά στην Αμερική κατέχοντας μεταπολεμικά το μεγαλύτερο δισκογραφικό χαρτοφυλάκιο. Μετά την επιστροφή του από την Αμερική το 1968 εμφανίζεται στον «Ξενύχτη» στην Ν.Φιλαδέλφεια, ενώ στη συνέχεια συνεργάζεται για τελευταία φορά με τον Βασίλη Τσιτσάνη μέχρι τον θάνατό του το 1972.
Δισκογραφία
| # | ΤΙΤΛΟΣ | ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΑ
ΗΧΟΓΡΑΦΗΣΗΣ |
ΣΥΝΘΕΤΗΣ
ΣΤΙΧΟΥΡΓΟΣ |
ΕΡΜΗΝΕΥΤΗΣ | ΑΡΙΘΜΟΣ ΔΙΣΚΟΥ |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | Φαληριώτισσα (1η Εκτέλεση) | 1937 | Ιωάννης Παπαϊωάννου -Δημήτριος Σοφρωνίου | Ευάγγελος Γρυπάρης-Ιωάννης Παπαϊωάννου | Parlophone B-21916 |
| Φαληριώτισσα (2η Εκτέλεση) | 1937 | Στράτος Παγιουμτζής-Παναγιώτης Χρυσίνης | Ευάγγελος Γρυπάρης-Ιωάννης Παπαϊωάννου | Columbia/DG6312 | |
| 2 | Βαγγελίτσα (1η Εκτέλεση) | 1937 | Ιωάννης Παπαϊωάννου –Απόστολος Χατζηχρήστος | Ιωάννης Παπαϊωάννου | Odeon GA/7157 |
| Βαγγελίτσα (2η Εκτέλεση) | 1938 | Στράτος Παγιουμτζής-Στελλάκης Περπινιάδης | Ιωάννης Παπαϊωάννου | Columbia/DG6440 | |
| 3 | Αφ’ ότου μ’ απαρνήθηκες | 1937 | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Χρήστος Λουρέτζης | Ιωάννης Παπαϊωάννου | Odeon GA/7077 |
| 4 | Το ναυτάκι | 1938 | Στράτος Παγιουμτζής-Στελλάκης Περπινιάδης | Ιωάννης Παπαϊωάννου | His Master Voice AO/2569 |
| 5 | Όταν ήρθα χθες το βράδυ | 1937 | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Γ. Κωνσταντινίδης (ή Μακαρωνα) | Ιωάννης Παπαϊωάννου | Odeon GA/7109 |
| 6 | Βαδίζω με παράπονο | 1939 | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Γ. Κωνσταντινίδης (ή Μακαρόνα) | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Γεωργίου Φωτίδα (ή αλλιώς Α. Παγκαλάκης) | Odeon GA/7109 |
| 7 | Τώρα το πήρες αψηλά | 1939 | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Γ. Κωνσταντινίδης (ή Μακαρόνα) | Ιωάννης Παπαϊωάννου | Odeon GA/7255 |
| 8 | Φούρνος να μη Καπνίσει | 1940 | Ιωάννης Παπαϊωάννου –Απόστολος Χατζηχρήστος | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Χαράλαμπος Βασιλειάδης | Parlophone B-21916 |
| 9 | Φύγε δεν σε θέλω | 1940 | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Γ. Κωνσταντινίδησ (ή Μακαρόνα) | Ιωάννης Παπαϊωάννου | Parlophone B-74041 |
| 10 | Ψαροπούλα (Ο Ζέππος) | 1946 | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Δημήτρης Περδικόπουλος | Ιωάννης Παπαϊωάννου | Odeon GA/7335 |
| Ψαροπούλα (Ο Ζέππος) | 1946 | Οδυσσέας Μοσχονάς-Στελλάκης Περπινιάδης | Ιωάννης Παπαϊωάννου | His Master Voice AO/2706 | |
| 11 | Απ’ της Ζέας το λιμάνι | 1946 | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Δημήτρης Περδικόπουλος | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Χαράλαμπος Βασιλειάδης | Odeon GA/7335 |
| 12 | Τι μάγια σ’ έχουν ποτίσει | 1947 | Οδυσσέας Μοσχονάς | Ιωάννης Παπαϊωάννου- Β. Ταμβάκης (ή αλλιώς Χαράλαμπος Βασιλειάδης) | Columbia/DG6676 |
| 13 | Γιαχαμπίμπι | 1946 | Οδυσσέας Μοσχονάς-Στελλάκης Περπινιάδης | Ιωάννης Παπαϊωάννου | His Master Voice AO/2706 |
| 14 | Παύσε ν’ ακούς τη φίλη σου | 1946 | Οδυσσέας Μοσχονάς-Στελλάκης Περπινιάδης | Ιωάννης Παπαϊωάννου | His Master Voice AO/2754 |
| 15 | Ντομινα Μαργαρώ | 1946 | Οδυσσέας Μοσχονάς- Στελλάκης Περπινιάδης | Ιωάννης Παπαϊωάννου- Κώστας Μανεσης | His Master Voice AO/2754 |
| 16 | Της ορφανής το κρίμα | 1947 | Οδυσσέας Μοσχονάς-Στελλάκης Περπινιάδης | Ιωάννης Παπαϊωάννου-Δημήτρης Σεμσής-Β. Ταμβάκης (ή αλλιώς Χαράλαμπος Βασιλειάδης) | Columbia/DG6699 |
| 17 | Κακαβιά | 1948 | Οδυσσέας Μοσχονάς-Στελλάκης Περπινιάδης | Ιωάννης Παπαϊωάννου- Χαράλαμπος Βασιλειάδης | His Master Voice AO/2784 |
Πηγές
Κουνάδης, Λ., Π., (1998), «Συνθέτες του Ρεμπέτικου: Γιάννης Παπαϊωάννου», Αρχείο Ελληνικής Δισκογραφίας,(Ένθετο) Μίνος-ΕΜΙ, Αθήνα.
Χατζηδούλης, Κώστας, (1996), «Ντόμπρα και Σταράτα», Αυτοβιογραφία, Κάκτος