τροπικό - τονικό μουσικό σύστημα

Η κατάταξη κάποιων μουσικών παραδόσεων στα τροπικά μουσικά συστήματα δεν έχει γίνει από τις ίδιες τις παραδόσεις αυτές, αλλά από τους θεωρητικούς της δυτικής μουσικής του 18ου και 19ου κύρια αιώνα σε αντιδιαστολή με την μουσική παράδοση που υπηρετούσαν. Έτσι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να δώσουμε σαφή ορισμό της «τροπικότητας».

Χαρακτηριστική είναι η αναφορά του Γιάννη Ξενάκη στις υποσημειώσεις του στην εργασία του «Γιάννης Ξενάκης - Στοιχεία πιθανοτικών μεθόδων μουσικής σύνθεσης (1962)»:

τρόπος: κλίμακα, δρόμος. τροπική μουσική: γενική δόμηση της μουσικής πολλών πολιτισμών. Στη Δύση αντικαταστάθηκε από την τονική μουσική. Κάθε τροπικό σύστημα βασίζεται στη δόμηση των τρόπων του. τονική μουσική: γενική δόμηση της δυτικής μουσικής που εμφανίστηκε προοδευτικά κατά τον 17ο αιώνα (ως εξέλιξη της τροπικής μουσικής) και αμφισβητήθηκε κατά τον 20ο. Τονική μουσική ονομάζεται όλη η δυτική μουσική του 18ου και του 19ου αιώνα. Η δόμηση αφορά πρώτα τους τρόπους – οι οποίοι είναι δύο: ο μείζων (ματζόρε) και ο ελάσσων (μινόρε) – και τις συγχορδίες: η ιεράρχησή τους τυποποιείται μέσω της εμφάνισης τριών κύριων (τονικών) λειτουργιών που αποκαλούνται τονική, δεσπόζουσα, και υποδεσπόζουσα.

Σε γενικές γραμμές μπορούμε να πούμε ότι Τροπική μουσική είναι αυτή που οι συνθέσεις της αναπτύσσονται μέσα στα πλαίσια συγκεκριμένων τρόπων, οι οποίοι περιλαμβάνουν τα στοιχεία που απαιτούνται για την ανάπτυξη τους όπως την βάση, τα διαστήματα που θα χρησιμοποιηθούν, την πορεία της μελωδίας, δηλαδή την είσοδο, τον τρόπο ανάπτυξής της και την κατάληξη, αλλά και κάποιες ιδιαιτερότητες οι οποίες μπορεί να χρησιμοποιούνται στον κάθε τρόπο, όπως ισοκρατήματα, έλξεις, μετατροπίες, έτοιμα μουσικά θέματα κ.λ.π. Σε κάθε μουσική παράδοση βέβαια τα στοιχεία που απαιτούνται μπορεί να διαφέρουν αρκετά.

Κάποια από τα τροπικά συστήματα έχουν αναλυτική λογική κατάταξης, δηλαδή γιά κάθε συμπεριφορά ορίζουν και άλλο όνομα όπως π.χ. το σύστημα των μακάμ, ενώ άλλα έχουν πιό συγκεντρωτική λογική ταξινόμησης, δηλαδή ομαδοποιούν τις συμπεριφορές ως προς κάποιο χαρακτηριστικό, όπως π.χ. το σύστημα των λαϊκών δρόμων που κατηγοριοποιεί τις συνθέσεις με βάση την κλίμακα που χρησιμοποιείται.