|
|
| Γραμμή 1: |
Γραμμή 1: |
| Ο δρόμος '''Χιτζάζ''' είναι ένας από τους [[λαϊκοί δρόμοι|δρόμους]] που χρησιμοποιούνται στην ελληνική λαϊκή μουσική. Πήρε την ονομασία του από την ομώνυμη περιοχή της Αραβίας (الحجاز). Στις μουσικές παράδοσεις της Ανατολικής Μεσογείου, ο όρος Χιτζάζ καλύπτει μια οικογένεια [[χρωματικό γένος|χρωματικών τρόπων]] με κύριες εκδοχές, μεταξύ άλλων, τα Χιτζάζ, Χουμαγιούν, Χιτζασκιάρ, Ουζάλ. | | Ο δρόμος '''Χιτζάζ''' είναι ένας από τους [[λαϊκοί δρόμοι-κλίμακες|δρόμους]] που χρησιμοποιούνται στην ελληνική λαϊκή μουσική. |
|
| |
|
| | Ο Χιτζάζ δημιουργείται με το να βάλουμε ένα [[τετράχορδα]] τετράχορδο χιτζάζ και ένα συνημμένο [[πεντάχορδα|πεντάχορδο]] κιουρντί στη σειρά: |
|
| |
|
| ==Συγκερασμένη εκδοχή==
| | ρε-μιb-φα#-σολ-λα-σιb-ντο-ρε |
| {| class="wikitable" align="right" | | |
| |+Ο δρόμος Χιτζάζ-Χουμαγιούν (συγκερασμένος ως προς ημιτόνιο) από όλους τους τόνους: | | Τα διαστήματα που προκύπτουν είναι τα εξής: Η-ΤΡ-Η-Τ-Η-Τ-Τ |
| | |
| | Έτσι μπορούμε να «κατασκευάσουμε» το Χιτζάζ από όλους τους τόνους. |
| | |
| | {| class="wikitable" |
| | |+Ο δρόμος Χιτζάζ από όλους τους τόνους: |
| ! βάση | | ! βάση |
| ! βαθμίδες | | ! βαθμίδες |
| Γραμμή 30: |
Γραμμή 36: |
| |} | | |} |
|
| |
|
| Ο Χιτζάζ δομείται από ένα [[τετράχορδα| τετράχορδο]] χιτζάζ και ένα διαζευγμένο [[τετράχορδα|τετράχορδο]] κιουρντί στην 5η βαθμίδα. Για παράδειγμα, στη συγκερασμένη ως προς ημιτόνιο μορφή του:
| | Οι βασικές συγχορδίες του δρόμου Χιτζάζ είναι: '''η πρώτη (+), η δεύτερη (+), η τέταρτη (-), η έβδομη(-).''' |
|
| |
|
| *τετράχορδο χιτζάζ: ρε-μιb-φα#-σολ
| | Δηλαδή στην τονικότητα Ρε του δρόμου Χιτζάζ, οι βασικές συγχορδίες είναι: η Ρε+, η Μιb+, η Σολ- και η Ντο-. |
| *διάζευξη: σολ-λα
| |
| *τετράχορδο κιουρντί: λα-σιb-ντο-ρε
| |
| | |
| συνθέτουν την αλληλουχία φθόγγων
| |
| | |
| *ρε-μιb-φα#-σολ-λα-σιb-ντο-ρε
| |
| | |
| Τα διαστήματα που προκύπτουν είναι τα εξής: Η-ΤΡ-Η-Τ-Η-Τ-Τ. Βάσει αυτών, μπορούμε να «κατασκευάσουμε» το Χιτζάζ από όλους τους τόνους.
| |
| | |
| | |
| | |
| | |
| | |
| ==Παραλλαγές==
| |
| | |
| Ο τρόπος (δρόμος) ο οποίος παρουσιάζεται στο παραπάνω συγκερασμένο παράδειγμα, παρόλο που συχνά συμβαίνει να καλείται Χιτζάζ, στην δόκιμη ορολογία που έχει καθιερωθεί για την Αραβική μουσική δεν αντιστοιχεί στο «καθαρό» Χιτζάζ, αλλά στο Χιτζάζ-Χουμαγιούν. Σε αυτό ανήκουν χιλιάδες τραγούδια μεταξύ των οποίων, ενδεικτικά, τα:
| |
| | |
| :*[[Νύχτωσε χωρίς φεγγάρι]] (Απ. Καλδάρα)
| |
| :*[[Μες στον τεκέ της Μαριγώς]] (Σπ. Περιστέρη)
| |
| :*[[Μπουζούκι μου διπλόχορδο]] (Μ. Βαμβακάρη)
| |
| | |
| Το «καθαρό» Χιτζάζ διαφέρει στο ότι περιέχει σι στην ανάβαση και σιb στην κατάβαση (όπως, για παράδειγμα, στο «Ξημερώνει και βραδιάζει» του Τσιτσάνη).
| |
| | |
| Όλα σχεδόν τα παραδοσιακά ελληνικά τραγούδια παρουσιάζουν συμπεριφορά Χουμαγιούν ή είναι ολοκληρωτικά σ' αυτόν τον τρόπο. Αντιθέτως, τραγούδια σε καθαρό Χιτζάζ σπανίζουν αλλά σε αρκετά παρατηρείται η συμπεριφορά Χιτζάζ σε ανοδικές κινήσεις.
| |
|
| |
|
| Το Χιτζασκιάρ διαφοροποιείται εμφανώς από το Χιτζάζ και το Χουμαγιούν στο ότι, αντί για ένα, περιέχει δύο τετράχορδα Χιτζάζ και η δομή που προκύπτει είναι Η-ΤΡ-Η-Τ-Η-ΤΡ-Η, επομένως η κλίμακα που θα προέκυπτε από ρε είναι
| |
| *ρε-μιb-φα#-σολ-λα-σιb-ντο#-ρε
| |
| (όπως, για παράδειγμα, στην [[Η άτακτη|άτακτη]] του Βαμβακάρη).
| |
|
| |
| Η μουσική έκταση όλων των τρόπων κατά την κλασσική ανατολική αντίληψη δεν είναι μία οκτάβα όπως τους παρουσιάζομε εδώ, αλλά δύο οκτάβες και μία μεγάλη δευτέρα. Δεν είναι υποχρεωτικό όμως να επαναλαμβάνονται οι ίδιες νότες και στις δύο οκτάβες, γιατί τα υποκείμενα και υπερκείμενα της κεντρικής οκτάβας τετράχορδα μπορεί να είναι διαφορετικού γένους και δομής.
| |
|
| |
| ==Συγχορδίες==
| |
| Οι [[βασικές συγχορδίες]] του δρόμου Χιτζάζ είναι: '''η πρώτη (+), η δεύτερη (+), η τέταρτη (-), η έβδομη(-).'''
| |
|
| |
| Δηλαδή στην τονικότητα Ρε του δρόμου Χιτζάζ, οι βασικές συγχορδίες είναι: η Ρε+, η Μιb+, η Σολ- και η Ντο-.
| |
|
| |
|
| | == ΕΞΑΙΡΕΣΗ == |
|
| |
|
| == Εξαίρεση ==
| | Πολλές φορές, σε εξαιρετικές πεςριπτώσεις, ακούμε στις ηχογραφήσεις την κιθάρα να παίζει τη δεύτερη όχι μαντζόρε, αλλά έβδομη ματζόρε (αντι για Μιb, παίζει Μιb7). |
|
| |
|
| Ορισμένες φορές, σε εξαιρετικές περιπτώσεις, ακούμε στις ηχογραφήσεις την κιθάρα να παίζει τη δεύτερη όχι ματζόρε, αλλά έβδομη ματζόρε (αντι για Μιb, παίζει Μιb7).
| | Με αυτόν τον τρόπο βρίσκουμε και τις βασικές συγχορδίες στις υπόλοιπες τονικότητες. |
|
| |
|
| == Εξωτερικοί σύνδεσμοι ==
| |
| [http://www.klika.gr/cms/index.php?option=com_content&task=view&id=132&Itemid=34 Ο δρόμος Χιτζάζ (άρθρο του Δημήτρη Μυστακίδη στο διαδυκτιακό περιοδικό "η Κλίκα")]
| |
|
| |
| [[Κατηγορία:μουσική θεωρία]] | | [[Κατηγορία:μουσική θεωρία]] |
Ο δρόμος Χιτζάζ είναι ένας από τους δρόμους που χρησιμοποιούνται στην ελληνική λαϊκή μουσική.
Ο Χιτζάζ δημιουργείται με το να βάλουμε ένα τετράχορδα τετράχορδο χιτζάζ και ένα συνημμένο πεντάχορδο κιουρντί στη σειρά:
ρε-μιb-φα#-σολ-λα-σιb-ντο-ρε
Τα διαστήματα που προκύπτουν είναι τα εξής: Η-ΤΡ-Η-Τ-Η-Τ-Τ
Έτσι μπορούμε να «κατασκευάσουμε» το Χιτζάζ από όλους τους τόνους.
Ο δρόμος Χιτζάζ από όλους τους τόνους:
| βάση
|
βαθμίδες
|
| ντο
|
ντο-ρεb-μι-φα-σολ-λαb-σιb-ντο
|
| ρε
|
ρε-μιb-φα#-σολ-λα-σιb-ντο-ρε
|
| μι
|
μι-φα-σολ#-λα-σι-ντο-ρε-μι
|
| φα
|
φα-σολb-λα-σιb-ντο-ρεb-μιb-φα
|
| σολ
|
σολ-λαb-σι-ντο-ρε-μιb-φα-σολ
|
| λα
|
λα-σιb-ντο#-ρε-μι-φα-σολ-λα
|
| σι
|
σι-ντο-ρε#-μι-φα#-σολ-λα-σι
|
Οι βασικές συγχορδίες του δρόμου Χιτζάζ είναι: η πρώτη (+), η δεύτερη (+), η τέταρτη (-), η έβδομη(-).
Δηλαδή στην τονικότητα Ρε του δρόμου Χιτζάζ, οι βασικές συγχορδίες είναι: η Ρε+, η Μιb+, η Σολ- και η Ντο-.
ΕΞΑΙΡΕΣΗ
Πολλές φορές, σε εξαιρετικές πεςριπτώσεις, ακούμε στις ηχογραφήσεις την κιθάρα να παίζει τη δεύτερη όχι μαντζόρε, αλλά έβδομη ματζόρε (αντι για Μιb, παίζει Μιb7).
Με αυτόν τον τρόπο βρίσκουμε και τις βασικές συγχορδίες στις υπόλοιπες τονικότητες.