Ρόζα Εσκενάζυ: Διαφορά μεταξύ των αναθεωρήσεων

Από στίχοι
Μετάβαση στην πλοήγηση Πήδηση στην αναζήτηση
μΧωρίς σύνοψη επεξεργασίας
 
(Νέα σελίδα: '''Ρίτα Αμπατζή''' (Σμύρνη, 1914 - Αιγάλεω, 1969) ==Βιογραφία== ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΥ (1883-1980) Ανήκει στους μύθους ...)
Γραμμή 1: Γραμμή 1:
Η ονομαστή τραγουδίστρια '''Ρόζα Εσκενάζυ''' γεννήθηκε στα τέλη του 19ου ή τις αρχές του 20ου αιώνα στην Πόλη και πέθανε στην Αθήνα (Περιστέρι) το 1980.
'''Ρίτα Αμπατζή''' (Σμύρνη, 1914 - Αιγάλεω, 1969)


 
==Βιογραφία==
==Βιογραφία==
[[Image:Eskenazipic.JPG|thumb|180px|right|]]
ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΥ (1883-1980)
Η Ρόζα Εσκενάζυ, σεφαρδίτικης καταγωγής (Ισπανοεβραία), γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ετών 1883 - 1905 και πέθανε στο σπίτι της, στην Κηπούπολη Περιστερίου στις 2 Δεκεμβρίου του 1980.


Το ακριβές έτος γεννήσεώς της είναι ασαφές. Ο Π. Κουνάδης, χρονολογώντας βάσει διηγήσεων του γιού του [[Δημήτρης Σέμσης|Μήτσου Σέμση]], το τοποθετεί μεταξύ 1883 και 1887. Από την άλλη, τα επίσημα έγραφα (που συνετάχθησαν μετά την άφιξή της στην Ελλάδα) αναφέρουν 1905. Υπάρχει δηλαδή τεράστιο χάσμα!
Ανήκει στους μύθους του Ελληνικού τραγουδιού η εκπληκτική αυτή τραγουδίστρια και χορεύτρια ανατολικών χορών. Ακόμα και η χρονολογία γεννήσεώς της είναι ένα πρόβλημα, που σχετίζεται με την εν γένει πορεία της στο χορό και στο τραγούδι, αφού ήταν ένα από τα μακροβιότερα πρόσωπα του χώρου των καλλιτεχνών. Εάν οι αναμνήσεις τουΜιχάλη Σέμση, γυιού του Δημήτρη είναι σωστές, τότε η Ρόζα πρέπει να είχε μια διαφορά 2-3 χρόνων με τον περίφημο Σαλονικιό, που πρέπει να γεννήθηκε μεταξύ 1881 και 84. Επομένως η Ρόζα θα ήταν γεννημένη μεταξύ 83 και 87. Γεννήθηκε στην Πόλη από γονείς Εβραϊκής καταγωγής και προς το τέλος του προηγούμενου αιώνα, βρέθηκε με την οικογενειά της στην Θεσσαλονίκη. Από μικρή έκανε προσπάθειες να προσεγγίσει τον χώρο του τραγουδιού και του χορού, αλλά συναντούσε την άρνηση της οικογένειάς της. Πάντως είναι βέβαιο ότι γύρω στα 1910 αρχίζει να εμφανίζεται επαγγελματικά σε κέντρα και σε θεατρικές παραστάσεις, κυρίως σαν χορεύτρια και λιγότερο σαν τραγουδίστρια. Αυτή η περίοδος (1910-1925) είναι και η πλέον σκοτεινή της ζωής της, αφού τα επόμενα χρόνια -έκρυβε σαν όλες σχεδόν τις γυναίκες- τον πραγματικό χρόνο γεννήσεώς της, με αποτέλεσμα να μεταθέτει γεγονότα κατά μια 20ετία περίπου. Από τα μέσα της δεκαετίας του 20 έρχεται στην Αθήνα και αρχίζει να τραγουδά στα στέκια των μουσικών της προσφυγιάς και γρήγορα γνωρίζεται με τα ονόματα του χώρου. Το 1928-29 πραγματοποιεί τις πρώτες ηχογραφίσεις τραγουδιών και από το 1930, αρχίζει την συνεργασία της με τους μεγάλους συνθέτες της Σμύρνης και της Πόλης. Πρώτος ο Παναγιώτης Τούντας που εμπιστεύεται μερικά από τα καλύτερα ρεμπέτικά του κι ακολουθούν ο Κώστας Σκαρβέλης, ο Ιάκωβος Μοντανάρης, ο Ιωάννης Δραγάτσης (ή Ογδοντάκης), ο Κώστας Τζόβενος, ο Σπύρος Περιστέρης, ο Κώστας Καρίπης, ο Γρηγόρης Ασίκης, ο Σωτήρης Γαβαλάς, ο Μανώλης Χρυσαφάκης, ο Βαγγέλης Παπάζογλου και άλλοι. Φυσικά και οι μόνιμοι συνεργάτες της στο πάλκο Αγάπιος Τομπούλης και Δημήτρης Σέμσης, που για χρόνια ήταν καλλιτεχνικό ζευγάρι. Στις 78 στροφές πέρασε περίπου 250 ρεμπέτικα και αμανέδες που μαζί με τα δημοτικά ξεπερνάει τα 500 τραγούδια. Μέχρι την δεκαετία του 60, δηλαδή κοντά στα 80 της, ήταν σε πλήρη φωνητική δραστηριότητα, που διατηρήθηκε για μερικά ακόμη χρόνια. Μόλις γύρω στο 1970-75 χάνει τις δυνατότητες που είχε στη φωνή, αλλά παραμένει μια "αξιόμαχη" χορεύτρια που ξετρελαίνει τον κόσμο στις λίγες εμφανίσεις της σε ειδικές εκδηλώσεις γι`αυτήν ή στην τηλεόραση. Διατήρησε μέχρι το τέλος τις ωραίες ανατολίτικες φορεσιές της (σαλβάρια) που είχε από τα νεανικά της χρόνια. Πέθανε στο σπίτι της, στην Κηπούπολη Περιστερίου στις 2 Δεκεμβρίου του 1980.


Εντός της πρώτης δεκαετίας της ζωής της Ρόζας Εσκενάζυ, η οικογένεια της μετακομίζει στην Θεσσαλονίκη. Από εκεί θα βρεθεί στον Πειραιά όπου θα ξεκινήσει αρχικά ως χορεύτρια γύρω στο 1910. Ωστόσο, γρήγορα θα ασχοληθεί με το τραγούδι όπου αρχικά ερμηνεύει τόσο ελληνικά όσο και τούρκικα και αρμένικα τραγούδια.
Πηγή: http://www.angelfire.com/music2/rebetiko/eskenazy.htm
 
Τα τέλη πλέον της δεκαετίας του 1920 έχουν φτάσει και η Ρόζα κάνει τις πρώτες της ηχογραφήσεις με τραγούδια του Παναγιώτη Τούντα. Σύντομα η φωνή της γίνεται αναγνωρίσιμη και μέσα στη δεκαετία του 1930 φωνογραφεί πληθώρα σμυρναίικων, ρεμπέτικων και δημοτικών τραγουδιών (περίπου 500 στον αριθμό) αποτέλεσμα της συνεργασίας της με κορυφαίους συνθέτες της Σμύρνης και της Πόλης (Σκαρβέλης, Περιστέρης, Τούντας, Τζόβενος, Παπάζογλου και άλλοι) .Ειρωνεία της τύχης, το ρεμπέτικο του τεκέ, που τόσο πιστά υπηρέτησε, έμελλε να σβήσει αφορμή ενός δικού της τραγουδιού. Το «[[Από το βράδυ ως το πρωί (Πρέζα όταν πιείς)|Πρέζα όταν πιείς]]» αποτέλεσε την τέλεια αφορμή για την επιβολή μιας ήδη προδιαγεγραμμένης λογοκρισίας και απαγόρευσης απ’ το Μεταξικό καθεστώς. Έτσι σφραγίστηκε η πρώτη περίοδος του ρεμπέτικου τραγουδιού, η λεγόμενη και προπολεμική.
 
Δεκαετία του ’40 και πριν τα κανόνια του Β’ παγκοσμίου πολέμου ηχήσουν, η Ρόζα πραγματοποιεί καλλιτεχνική περιοδεία στα Βαλκάνια, την Τουρκία και την Μέση Ανατολή ενώ μετά τη λήξη του πολέμου περιόδευσε και στις Η.Π.Α, όπου το ελληνικό στοιχείο ανθούσε. Τη δεκαετία του 1970, με το μεταγενέστερο ενδιαφέρον που εκδηλώθηκε για το ρεμπέτικο, η Ρόζα έρχεται και πάλι στην επιφάνεια παραμένοντας ενεργή ως το τέλος. 
Υπήρξε η πρώτη γυναίκα στην Ελλάδα που τραγούδησε σε πάλκο. Η ερμηνεία, το ύφος και η τεχνική της αποτελούν ακόμη και σήμερα σημείο αναφοράς όλων των τραγουδιστριών που ασχολούνται με το ρεμπέτικο τραγούδι.   
 
[[Image:Eskenazipist.JPG|thumb|180px|right|Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης της '''Ρόζας Εσκενάζυ''']]
[[Image:Eskenazilix.JPG|thumb|180px|right|Πιστοποιητικό θανάτου της '''Ρόζας Εσκενάζυ''']]
 
==Δισκογραφία==
:#  [[Αγιάτρευτος καημός]], Σύνθεση Κ. Σκαρβέλης, [[Δίσκος HMV AO 2147]], 1933
:#  [[Αερόπλανο θα πάρω]], Σύνθεση Π. Τούντας, [[Δίσκος COLUMBIA DG-454]], 1933
:#  [[Αηδόνι μου ζημιάρικο]]
:#  [[Αθηνούλα μου]], 1954
:#  [[Αλανιάρα]], Σύνθεση Δ. Λαδόπουλος ή Μανησαλής , [[Δίσκος Columbia DG-6273]], 1936
:#  [[Αλανιάρα μερακλού]], Σύνθεση Μ. Μιχαηλίδης, [[Δίσκος Parlophon B-21550]], 1930
:#  [[Αλεξανδριανή φελλάχα]], Σύνθεση Δ. Σέμσης, [[Δίσκος HMV AO 2169]], 1934
:#  [[Αληθινή αγάπη]], Σύνθεση Π. Τούντας, [[Δίσκος Columbia DG-6199 και DG-6249]], 1936
:#  [[Αμάν γιάμα γιαλελέλι]], Σύνθεση Δημήτρης Μανίσαλης, 1950
:#  [[Αν περνάς κι αν δεν περνάς]], 1954
:#  [[Αν φύγεις για την ξενιτιά]], Σύνθεση Δ. Σέμσης, [[Δίσκος HMV AO 2501]], 1938
:#  [[Άπιστη κακούργα]], Σύνθεση Σ. Καρακάσης, [[Δίσκος HMV AO-2238]], 1934
:#  [[Από το βράδυ ως το πρωί (Πρέζα όταν πιείς)]] Σύνθεση Σ. Ψυριώτης, [[Δίσκος AO-2179]], 1934
:#  [[Απόψε αν θέλεις]], Σύνθεση Δ. Σέμσης, [[Δίσκος HMV AO-2304]], 1936
:#  [[Αραβί ουσάκ μανές]], Αμανές, 1932
:#  [[Αραβί σαμπάχ]], Αμανές, [[Δίσκος Columbia DG 328]], 1933
:#  [[Αραπίνα μου σκερτσόζα]], Σύνθεση Ε. Λαζάρου, [[Δίσκος HMV AO-2359]], 1936
:#  [[Αρμενάκι]] Παραδοσιακό, [[Δίσκος HMV PARLOPHONE B-21734]], 1933
:#  [[Αρμενίτσα μου]], [[Δίσκος Parlophon Γερμανίας B-215741932]], 1930
:#  [[Άσε με, άσε με]], Σύνθεση Γ. Παπαϊωάννου, 1954
:#  [[Ασημονέρι]], Παραδοσιακό
:#  [[Ασκί μπανά]], Σύνθεση Α. Τομπούλης, [[Δίσκος ODEON GA-1930]], 1934
:#  [[Άσ' τα λόγια ]], Σύνθεση Γ. Πετροπουλέας - Π. Σκοπελίτης, [[Δίσκος HMV AO 2207]], 1935
:#  [[Βάλε με στην αγκαλιά σου]], Σύνθεση Β.Παπάζογλου, [[Δίσκος HMV AO 2206]], 1934
:#  [[Βγαίνει ο ήλιος κόκκινος]], Παραδοσιακό, [[Δίσκος Standard F 9115]], 1955
:#  [[Γεωργούλα]], [[Δίσκος Parlophone B. 74218 ]], 1950
:#  [[Γιάμο]], Παραδοσιακό, [[Δίσκος HMV AO-2232]], 1934
:#  [[Για να ξέρεις αλανιάρη]], Σύνθεση Γ. Καμβύσης, [[Δίσκος HMV AO-2319]], 1936
:#  [[Ο Γιαννάκης|Γιαννάκης]], Σύνθεση Κ. Σκαρβέλης, [[Δίσκος Columbia DG 6200]], 1936
:#  [[Γιάννη μου έσπασες τη στάμνα]], Σύνθεση Σ. Παντελίδης, [[Δίσκος HMV ΑΟ 2320]], 1936
:#  [[Γιαννούλα]], Σύνθεση Γ. Ασίκης, [[Δίσκος ODEON GA 1614 ή/και GA-1777]], 1934
:#  [[Γιαννούσαινα]], Σύνθεση Σ. Γαβαλάς, [[Δίσκος Odeon GA 1791]], 1934
:#  [[Για την απονιά σου]], [[Δίσκος COLUMBIA DG-6342]], 1937
:#  [[Γιατί θες να μ' αφήσεις]], Σύνθεση Σ. Χρυσίνης, [[Δίσκος Odeon GA 1791]], 1934
:#  [[Γιατί να σ' ανταμώσω]], Παραδοσιακό, 1953
:#  [[Γιατί φουμάρω κοκαΐνη]], Σύνθεση Π. Τούντας, [[Δίσκος Odeon GA 1624]], 1932
:#  [[Γίνομαι άντρας]], Σύνθεση Π. Τούντας, [[Δίσκος Parlophone B-21674]], 1934
:#  [[Γιώργο μου φαρμακώθηκα]], [[Δίσκος Columbia DG-6224 και DG-6231]], 1936
:#  [[Δωσ'μου ένα φιλάκι]], Σύνθεση Μ. Χρυσαφάκης, [[Δίσκος HMV AO-2143]], 1934
:#  [[Ο καλόγερος|Καλόγερος (Βαρέθηκα τις γκόμενες)]], Σύνθεση Μ. Βαμβακάρης, [[Δίσκος Odeon GA 7336/GO 3621]], 1946
:#  [[Ντάρι-ντάντρα ο μπαγλαμάς]], Σύνθεση Μ. Χρυσαφάκης, [[Δίσκος HMV AO-2226]], 1934
:#  [[Την αγάπη μου την αποθύμησα]], 1932
:#  [[Χορεψέ μου τσιφτετέλι]]
:#  [[Χρόνια στον Περαία]], Σύνθεση Μ. Βαμβακάρης, [[Δίσκος Odeon GA 7336]], 1946
 
 
==Σύνδεσμοι==
http://www.angelfire.com/music2/rebetiko/eskenazy.htm
 
==Πηγές==
1) Ρόζα Εσκενάζυ, '''Αυτά που θυμάμαι''', Επιμέλεια: Κώστας Χατζηδουλης, Κάκτος, 1982. Αυτοβιογραφία

Αναθεώρηση της 00:00, 1 Ιανουαρίου 1970

Ρίτα Αμπατζή (Σμύρνη, 1914 - Αιγάλεω, 1969)


Βιογραφία

ΡΟΖΑ ΕΣΚΕΝΑΖΥ (1883-1980)

Ανήκει στους μύθους του Ελληνικού τραγουδιού η εκπληκτική αυτή τραγουδίστρια και χορεύτρια ανατολικών χορών. Ακόμα και η χρονολογία γεννήσεώς της είναι ένα πρόβλημα, που σχετίζεται με την εν γένει πορεία της στο χορό και στο τραγούδι, αφού ήταν ένα από τα μακροβιότερα πρόσωπα του χώρου των καλλιτεχνών. Εάν οι αναμνήσεις τουΜιχάλη Σέμση, γυιού του Δημήτρη είναι σωστές, τότε η Ρόζα πρέπει να είχε μια διαφορά 2-3 χρόνων με τον περίφημο Σαλονικιό, που πρέπει να γεννήθηκε μεταξύ 1881 και 84. Επομένως η Ρόζα θα ήταν γεννημένη μεταξύ 83 και 87. Γεννήθηκε στην Πόλη από γονείς Εβραϊκής καταγωγής και προς το τέλος του προηγούμενου αιώνα, βρέθηκε με την οικογενειά της στην Θεσσαλονίκη. Από μικρή έκανε προσπάθειες να προσεγγίσει τον χώρο του τραγουδιού και του χορού, αλλά συναντούσε την άρνηση της οικογένειάς της. Πάντως είναι βέβαιο ότι γύρω στα 1910 αρχίζει να εμφανίζεται επαγγελματικά σε κέντρα και σε θεατρικές παραστάσεις, κυρίως σαν χορεύτρια και λιγότερο σαν τραγουδίστρια. Αυτή η περίοδος (1910-1925) είναι και η πλέον σκοτεινή της ζωής της, αφού τα επόμενα χρόνια -έκρυβε σαν όλες σχεδόν τις γυναίκες- τον πραγματικό χρόνο γεννήσεώς της, με αποτέλεσμα να μεταθέτει γεγονότα κατά μια 20ετία περίπου. Από τα μέσα της δεκαετίας του 20 έρχεται στην Αθήνα και αρχίζει να τραγουδά στα στέκια των μουσικών της προσφυγιάς και γρήγορα γνωρίζεται με τα ονόματα του χώρου. Το 1928-29 πραγματοποιεί τις πρώτες ηχογραφίσεις τραγουδιών και από το 1930, αρχίζει την συνεργασία της με τους μεγάλους συνθέτες της Σμύρνης και της Πόλης. Πρώτος ο Παναγιώτης Τούντας που εμπιστεύεται μερικά από τα καλύτερα ρεμπέτικά του κι ακολουθούν ο Κώστας Σκαρβέλης, ο Ιάκωβος Μοντανάρης, ο Ιωάννης Δραγάτσης (ή Ογδοντάκης), ο Κώστας Τζόβενος, ο Σπύρος Περιστέρης, ο Κώστας Καρίπης, ο Γρηγόρης Ασίκης, ο Σωτήρης Γαβαλάς, ο Μανώλης Χρυσαφάκης, ο Βαγγέλης Παπάζογλου και άλλοι. Φυσικά και οι μόνιμοι συνεργάτες της στο πάλκο Αγάπιος Τομπούλης και Δημήτρης Σέμσης, που για χρόνια ήταν καλλιτεχνικό ζευγάρι. Στις 78 στροφές πέρασε περίπου 250 ρεμπέτικα και αμανέδες που μαζί με τα δημοτικά ξεπερνάει τα 500 τραγούδια. Μέχρι την δεκαετία του 60, δηλαδή κοντά στα 80 της, ήταν σε πλήρη φωνητική δραστηριότητα, που διατηρήθηκε για μερικά ακόμη χρόνια. Μόλις γύρω στο 1970-75 χάνει τις δυνατότητες που είχε στη φωνή, αλλά παραμένει μια "αξιόμαχη" χορεύτρια που ξετρελαίνει τον κόσμο στις λίγες εμφανίσεις της σε ειδικές εκδηλώσεις γι`αυτήν ή στην τηλεόραση. Διατήρησε μέχρι το τέλος τις ωραίες ανατολίτικες φορεσιές της (σαλβάρια) που είχε από τα νεανικά της χρόνια. Πέθανε στο σπίτι της, στην Κηπούπολη Περιστερίου στις 2 Δεκεμβρίου του 1980.

Πηγή: http://www.angelfire.com/music2/rebetiko/eskenazy.htm